hoofdmenu | Zoek op Categorie | Zoek op Trefwoord | Nieuw | Zoeken | Bijbel

 

Bekijken Bijbelteksten

Trefwoord 
Wijzigen
Voedselwetten van Mozes

Categorie
Moderne wetenschap in de Bijbel
Gezondheid en de Bijbel

Toelichting
De voedselwetten van Mozes

De bewering dat de voedselwetten van Mozes zijn overgenomen van de omringende volken is grote nonsens. Het waren volkomen zelfstandige voorschriften. Als je de details van deze wetten gaat bestuderen, zie je een levensgroot verschil tussen de regels van Israël en de andere volken. Dan blijken alleen de regels van Israël verantwoord te zijn volgens de moderne voedingsleer. Alleen zij geven een logische indeling van alle eetbare dieren in het Midden-Oosten. De schrijver moet een bovennatuurlijk inzicht gehad hebben in de regels van de volksgezondheid en de ecologie (de leer over de betrekkingen tussen planten en dieren onderling en hun omgeving). Als we de wetten bekijken met de ogen van een arts of een inspecteur van volksgezondheid, dan gaat er een wereld van inzicht voor ons open.

Biologisch perfecte wetten
1. De voedselwetten zijn niet geschreven met religieuze motieven, maar met biologische motieven.
2. De voedselwetten zijn niet geschreven door mensen met kennis van zaken, maar juist omdat die kennis ontbrak.

1. Biologische motieven
De voedselwetten zijn geschreven vanuit biologische motieven. Het waren regels om een goede gezondheid te garanderen, zowel voor de mens, als voor de natuur: een gezond biologisch evenwicht in de natuur. In de voedselwetten worden tientallen diersoorten beschreven onder de zoogdieren, vogels, vissen en insecten. Deze regels gelden voor de hele mensheid, voor alle tijden. Maar voor Israël was er in die tijd slechts één manier om het volk tot een gezonde levensstijl te dwingen: door de regels te verpakken in een streng 'religieus jasje'.

In Genesis 9:3 zegt God tegen Noach: "Alles wat leeft, zal u tot spijze zijn." Dat wil zeggen dat alle dieren gegeten mochten worden. Maar in de wetten van Mozes komt God op dit besluit terug en zegt dat alleen reine dieren gegeten mogen worden (Leviticus 11). De Heer Jezus lijkt daar weer tegenin te gaan en zegt: "Niets, dat van buiten de mens in hem komt, kan hem onrein maken" (Marcus 7:15). Met andere woorden: alles mag gegeten worden; onreine dieren kunnen een mens niet onrein maken (zie ook Romeinen 14:14, 20 en 1 Korintiërs 10:25).

Wat nu? Is God zo grillig dat Hij twee keer op een besluit terugkomt? Nee, in principe mogen alle dieren gegeten worden, maar voor je gezondheid is het beter om alleen reine dieren te eten.God zei tegen Noach dat hij alle dieren mocht eten; maar voor brandoffers mocht hij alleen reine dieren gebruiken (Genesis 8:20). Waarschijnlijk was dat gebod voor Noach voldoende om zich bij het eten van vlees te beperken tot de reine dieren. Hetzelfde geldt voor ons bij de wetten van Mozes, je mág alles eten, maar het is gezonder om je te beperken tot de reine dieren.

2. Het ontbreken van menselijke kennis
Het is opvallend dat je nergens in de Bijbel een verbod vindt op het eten van bepaalde soorten planten. Dit in tegenstelling tot de reinheidswetten van Egypte en andere landen:
- Ten eerste is dat een aanwijzing dat de voedselwetten niet zijn overgenomen van andere landen. Als dat wel zo was, zou je in de wetten van Mozes vanzelfsprekend ook aanbevelingen vinden over het eten van planten.
- Ten tweede is het een aanwijzing dat de wetten niet zijn geschreven vanwege menselijke kennis over gezond voedsel. Anders zouden er veel meer regels in staan, die proefondervindelijk te ontdekken zijn. Bijvoorbeeld welke planten wel of niet schadelijk zijn.

In de Bijbel vind je dit soort beschrijvingen niet. In de Bijbel gaat het vooral om feiten die de mensen niet konden weten. Bijvoorbeeld:
- Waarom ga je na het eten van varkensvlees pas jaren later dood?
- Waarom kun je beter geen ooievaars, gieren of kikkers op je menu zetten?
Kortom: In de Bijbel staan juist die hygiëne- en voedselwetten, waarvan de primitieve mens niet kon weten waarom ze zo belangrijk waren.

Pas in onze tijd gaan we iets van die wetten begrijpen en houden we ons vrijwillig aan de regels die door Mozes zijn opgesteld. Er is niemand die ons daartoe dwingt, maar toch eten we bijna uitsluitend koeien, schapen, vogels en vissen, en af en toe een haas of een schelpdier. De grote uitzondering op de regel is het varken, maar daar zitten heel wat haken en ogen aan, zoals we verderop zullen zien.

Volksgezondheid in een primitieve maatschappij

Bij het lezen van de voedselwetten moeten we, net als bij de hygiënewetten, bedacht zijn op de vreselijk onhygiënische toestanden in een primitieve maatschappij. Generaliserend gesproken had in die tijd iedereen zijn varkens en ratten (met de bijbehorende vlooien en luizen) om en in het huis lopen. De mensen woonden en sliepen in dezelfde ruimten als de dieren. [15] Dat kun je nog zien bij de oude Nederlandse boerderijtjes in het Nationale Openluchtmuseum te Arnhem. Wanneer er een feest was, werden de dieren geslacht en opgepeuzeld. Een Keuringsdienst van Waren was er niet. Handen werden niet gewassen en van een hygiënische verwerking van het vlees had nog nooit iemand gehoord.

In het land van de Israëlieten was het 's zomers rond de 40 graden Celsius. Bij die temperatuur bederft hygiënisch verwerkt vlees van gezonde dieren binnen een dag. Laat staan vlees van zieke dieren die onder onhygiënische omstandigheden zijn geslacht. Om die reden moesten de Israëlieten altijd het vlees binnen een dag opeten. Wanneer het op de eerste dag meteen goed gebraden of gekookt was, mocht het de volgende dag nog gegeten worden, maar wat daarna overbleef, moest worden verbrand.(Leviticus 7:15-17 en Leviticus 22:30). Deed je dat niet, dan had je grote kans op een ernstige voedselvergiftiging.

Trouwens, zelfs in Nederland met z'n high-tech voedselindustrie, diepvries-kluizen en superschone huishoudens, komen elk jaar meer dan een miljoen gevallen van voedselinfectie voor. [16, 17] Het blad Voeding en Voorlichting wijst daarvoor drie hoofdoorzaken aan [18]:
- besmette verse voedingsmiddelen (in het bijzonder van dierlijke oorsprong)
- huisdieren in de keuken
- ongewassen handen bij het bereiden van voedsel.
Dat zijn exact de punten die we hierboven hebben genoemd, punten die in een primitieve maatschappij werkelijk van levensbelang zijn.

Strenge wetten

We kunnen globaal zes kenmerken van een primitieve maatschappij opnoemen die verklaren waarom de voedselwetten van Mozes zo streng zijn:
1. Er zijn veel zieke dieren, omdat er geen kennis is om dierziekten te bestrijden.
2. Vlees bederft bijzonder snel bij hoge temperaturen en onhygiënische omstandigheden. Daarom wordt in de tropen een dode altijd begraven op de dag van overlijden.
3. Vlees van zieke dieren bederft extra snel om twee redenen:
a. omdat er vanaf het begin al veel ziektekiemen in zitten
b. omdat de kiemen zich daarin veel sneller kunnen ontwikkelen dan in vlees van gezonde dieren. [19]
4. Vlees wordt meestal niet voldoende verwarmd om alle ziektekiemen te doden, zoals bacteriën en wormen (o.a. trichinen en lintwormen). Dat komt omdat brandhout moeilijk bij elkaar is te sprokkelen en omdat het voedsel wordt verwarmd boven een open vuur, waardoor veel warmte verloren gaat.
5. Zonder chemische bestrijdingsmiddelen is het land vergeven van ongedierte zoals ratten, muizen, sprinkhanen en schadelijke insecten. Daarom is biologische bestrijding in die omstandigheden veel belangrijker dan bij ons.
6. Er zijn geen microscopen en laboratorium-technieken om ziektekiemen te ontdekken. Eenvoudige preventieve (voorbehoedende) maatregelen zijn de enige mogelijkheden om te voorkomen dat men ziek wordt.

Conclusie

Met de bovengenoemde opmerkingen in het achterhoofd zijn er twee hoofdredenen aan te voeren waarom bepaalde dieren wel of niet gegeten mochten worden:
1. Volksgezondheid
Het vlees van sommige diersoorten is veel gevaarlijker voor consumptie dan het vlees van andere diersoorten. Bijvoorbeeld het vlees van varkens en ratten kan levensgevaarlijke ziektekiemen bevatten en het vlees van weekdieren kan uitermate snel bederven.
2. Biologisch evenwicht
Sommige diersoorten zijn bijzonder nuttig voor het evenwicht in de natuur en mogen daarom niet gegeten worden. Bijvoorbeeld omdat ze zieke dieren en kadavers eten, of omdat ze plaagdieren bestrijden (dat zijn dieren die in grote aantallen voorkomen en bijzonder veel schade kunnen aanrichten, zoals sprinkhanen, ratten en muizen).

Algemene regel
Alle dieren die niet gevaarlijk zijn voor de gezondheid en minder belangrijk zijn voor het biologisch evenwicht, mogen gegeten worden.

Welke dieren mag je eten? -> zie trefwoord: Vlees (Welke dieren mag je eten?)

Zullen de wetten van Mozes ooit geëvenaard worden?

Hoe lang zal het duren, voordat de mens de regels van de Bijbel op waarde weet te schatten? Hoe lang zal het duren voordat we inzien dat de Bijbel niet is geschreven vanuit menselijke kennis die in die tijd aanwezig was, maar juist vanwege het ontbreken van die kennis? Tientallen miljoenen mensen hebben in ongeluk en misère geleefd en zijn onnodig vroeg gestorven, omdat er geen belang werd gehecht aan de simpele en concrete hygiëne- en voedingsmaatregelen uit de Bijbel. Dat geldt zelfs voor onze tijd. Nog steeds sterven miljoenen mensen onnodig onder gruwelijke pijn en ellende. En wie zal voor de toekomst zeggen wat de schadelijke werking is van het voedsel dat wij tegenwoordig eten? Al die voedingsmiddelen die geraffineerd zijn, of bewerkt om het langer houdbaar te maken, of genetisch gemanipuleerd om een grotere opbrengst te geven, of vol zitten met geur-, kleur- en smaakstoffen? Allemaal stoffen die niet oorspronkelijk als voedsel bedoeld zijn en dus hoogstwaarschijnlijk slecht zijn voor de gezondheid.


Bijbelteksten
Leviticus  7  : 15  t/m 17

En het vlees van het lof- en dankoffer moet gegeten worden op de dag dat hij het aanbiedt. Men mag niets ervan tot de volgende morgen overlaten. Maar als het slachtoffer dat hij aanbiedt, een gelofteoffer of een vrijwillige gave is, dan moet dat gegeten worden op de dag dat hij zijn offer aanbiedt; en wat ervan overblijft, mag ook de volgende dag gegeten worden. Wat er dan nog van het vlees van het slachtoffer overgebleven is, moet op de derde dag in het vuur verbrand worden, (HSV-vertaling)


In het land van de Israëlieten was het 's zomers rond de 40 graden Celsius. Bij die temperatuur bederft hygiënisch verwerkt vlees van gezonde dieren binnen een dag. Laat staan vlees van zieke dieren die onder onhygiënische omstandigheden zijn geslacht. Om die reden moesten de Israëlieten altijd het vlees binnen een dag opeten. Wanneer het op de eerste dag meteen goed gebraden of gekookt was, mocht het de volgende dag nog gegeten worden, maar wat daarna overbleef, moest worden verbrand. Deed je dat niet, dan had je grote kans op een ernstige voedselvergiftiging.
Leviticus  22  : 30

Het lofoffer moet op dezelfde dag gegeten worden. U mag daarvan niets overlaten tot de volgende morgen. Ik ben de HEERE. (HSV-vertaling)

In het land van de Israëlieten was het 's zomers rond de 40 graden Celsius. Bij die temperatuur bederft hygiënisch verwerkt vlees van gezonde dieren binnen een dag. Laat staan vlees van zieke dieren die onder onhygiënische omstandigheden zijn geslacht. Om die reden moesten de Israëlieten altijd het vlees binnen een dag opeten. Wanneer het op de eerste dag meteen goed gebraden of gekookt was, mocht het de volgende dag nog gegeten worden, maar wat daarna overbleef, moest worden verbrand.(Leviticus 7:15-17 en 22:3o). Deed je dat niet, dan had je grote kans op een ernstige voedselvergiftiging.


Markus  7  : 15

Er is niets dat van buitenaf de mens binnengaat, dat hem kan verontreinigen; maar de dingen die van hem uitgaan, die zijn het die de mens verontreinigen. (HSV-vertaling)

Niets, dat van buiten de mens in hem komt, kan hem onrein maken. Met andere woorden: alles mag gegeten worden; onreine dieren kunnen een mens niet onrein maken.


Romeinen  14  : 14

Omdat ik één ben met de Heer Jezus weet ik, en ben ik ervan overtuigd, dat niets op zichzelf onrein is, maar dat iets onrein is voor wie het als onrein beschouwt. (NBV-vertaling)

Niets, dat van buiten de mens in hem komt, kan hem onrein maken. Met andere woorden: alles mag gegeten worden; onreine dieren kunnen een mens niet onrein maken.


Romeinen  14  : 20
Breek het werk van God niet af omwille van wat u eet. Weliswaar is alle voedsel rein, maar het is verkeerd om iets te eten dat iemand aanstoot geeft. (NBV-vertaling)

1 Korinthiers  10  : 25

Eet alles wat in de vleeshal verkocht wordt, zonder naar iets navraag te doen omwille van het geweten. (HSV-vertaling)

U mag alles eten wat er in de vleeshal wordt verkocht; u hoeft niet omwille van uw geweten na te gaan waar het vandaan komt. (NBV-vertaling)

Je mag alles eten wat in de vleesschappen ligt. Je hoeft je niet af te vragen of je een bepaalde soort vlees wel of niet mag eten en dat je last krijgt van je geweten.


   Bijbeltekst toevoegen

 


  Terug


Versie december 2009