Inleiding
Om
de vraag te kunnen beantwoorden of er sprake is van religie en spiritualiteit
binnen de gothicbeweging moet men het onderwerp methodologisch benaderen. Als
de gothicbeweging religieuze of spirituele elementen bevat dan valt dat binnen
het kader van een nieuwe religieuze beweging. Om te beoordelen of de
gothicbeweging een vorm van religie of spiritualiteit is, is er een duidelijke
definitie van religie nodig, en vervolgens een helder overzicht van de godsdienstwetenschappelijke
methoden om nieuwe religieuze bewegingen te beschrijven. Dit zijn de
basisgereedschappen om de vraag te kunnen beantwoorden. Daarna volgt het
onderzoek naar de gothicbeweging. Om een helder beeld te krijgen van de
hedendaagse gothicbeweging heb ik veldonderzoek gedaan midden in de
gothicbeweging zelf. Ik heb talloze interviews gehouden met actieve leden
binnen de beweging en verschillende feesten en bijeenkomsten bezocht. Ik heb
vele muziek-cd’s beluisterd en teksten gelezen en daarnaast vele webpages
onderzocht. Elk boek dat over deze thematiek verkrijgbaar was, heb ik gelezen.
Met al deze informatie is er een beschrijving van de beweging gemaakt.
Mensbeeld in de gothic-literatuur
In de gothicliteratuur is de mensheid zowel individueel als collectief
slecht en is er geen hoop op de overwinning van het goede. Het goede in de
werkelijkheid wordt niet ontkend, maar zal de innerlijke en externe strijd
tegen het kwaad verliezen. Daarom is het ook de duistere zijde van de
romantiek. In de gothicliteratuur moet men zichzelf uiteindelijk aan het kwade
overgeven en zich ermee verzoenen, want men kan het kwaad in de mens nooit
verslaan of overmeesteren.
De gothic-subcultuur
Gothic-websites staan vol met duistere thema’s; de meest voorkomende zijn
duistere emoties als wanhoop, depressie, woede, haat en angst; het beleven en
ervaren van deze emoties is de kern van het gothic. Gothic is met een
geschiedenis van meer dan twintig jaar de langst bestaande ondergrondse
muzikale stroming en daarmee de langst bestaande jongerensubcultuur. Vanuit de
punkmuziek-beweging in de jaren zeventig ontstond de gothic muziekstroming.
De band Bauhaus lanceerde in 1979 het lied ‘Bela Lugosi’s Dead’. Met dit lied
is de gothicbeweging geboren. Bela Lugosi was als acteur de meest populaire
vertolker van ‘Dracula’ in de film ‘Dracula’ van Ted Browing uit 1931. Bela
Lugosi’s vertolking van Dracula is tot op de dag van vandaag het beeld dat
mensen hebben bij Dracula, met zijn zwarte cape, witte make-up en rode lipstick.
Bela Lugosi is de verpersoonlijking of beter gezegd de incarnatie van Dracula.
Bela Lugosi voelde zich zo nauw verbonden met Dracula dat hij in augustus 1956
begraven is als Dracula.
Beweegredenen om zich te personifiëren
met het kwaad
De mens heeft de neiging als het slecht gaat om het verleden altijd beter te
beschouwen dan het nu. Vanuit gevoelens van heimwee en nostalgie naar een
thuis, gegrond in het gevoel van zichzelf niet te kunnen veréénzelvigen met de
huidige maatschappij, kan men op zoek gaan naar een nieuw thuis in het
verleden. Daarbij is er een hang naar vroeger op grond van religieuze motieven.
In de gothic-beweging keert men terug naar de duistere zijde van de religie van
vroeger, naar de monsters en de occulte magische religiositeit van toen.
Een ander motief tot personificatie met het kwaad komt vanuit rebellie.
Tienerjeugdcultuur rebelleert tegen de gevestigde orde in de samenleving
waarvan de gevestigde traditionele religies een onderdeel zijn. Het is de
natuurlijke neiging van jongeren om zich af te zetten tegen de gevestigde orde.
Uit deze neiging tot rebellie ontstaan jongerensubculturen. Gothic is een
jongerensubcultuur die uniek is ten opzichte van andere jongerensubculturen
omdat de rebellie gericht is tegen het christelijke geloof. De gothic-beweging
uit zichzelf in het blasfemeren (= God lasteren) en verkrachten van het
christelijke geloof.
Korte introductie tot de ‘Dark Reign of Gothic Rock’ Er is een uitgebreid werk
over de geschiedenis van de gothic muziekstroming: ‘The Dark Reign of Gothic
Rock, In the Reptile House with the Sisters of Mercy, Bauhaus and The Cure’,
geschreven door Dave Thompson. De gothicband ‘The Damned’ heeft de gothic
kledingstijl en uiterlijk gecreëerd en door hun zanger Dave Vanian ook de
interesse in de paranormale occulte en magische fenomenen opgewekt.
Oorsprong en typering van gothicmuziek
Gothic Rock is de duistere vorm van punk welke gericht is op het macabere,
mysterieuze, duistere, en occulte, en kenmerkt zich door een expressie van
verlatenheid, leegheid, eenzaamheid, verwoesting, en het bizarre ofwel van een
volkomen mensenhaat. Deze mensenhaat is ten diepste een verwerping van het
menselijke bestaan, welke als een rode draad loopt door de gothic-beweging. De
muziek bestaat uit wanklanken door middel van semi-akoestische gitaren, een
eentonige vaste bas, simpele maar snelle ritmes, met gebruikmaking van
synthesizers en elektronische effecten gepaard met een krachtige duistere
vocalist. De stijl is zwart, de houding duister en in sociaal opzicht is men
individualistisch. Al gauw werd occulte en magische symboliek (amuletten,
talismannen, symbolen, tekeningen, spreuken, formules, enz) het hart van de
gothic-muziek. (Muziekgroepen: Southern Death Cult,
Sisters of Mercy, The Mission, Nine Inch Nails, Christian Death, The Damned,
Alien Sex Fiend, Theatre of Hate, London after Midnight, Marlyn Manson, Within
Temptation, The Cult, Fields of Nephilim.)
Het muzikale
doel is ten eerste het creëren van een magische surrealistische plaats, waarin
de duistere bovennatuurlijke realiteit tastbaar ervaren en beleefd kan worden. ‘Sisters of Mercy’ verwoordden het als: ‘Absence of finding any hope in
light, but finding only hope in darkness. It’s a grim world and that must be
basis for everything else.’ Ten tweede wil men zichzelf bevrijden van oude christelijke
denkpatronen door ze volledig te vernietigen door radicale godslastering, in de
muziek en in de levensstijl, wat de band ‘Christian Death’ ‘exorcizing of
demons’ noemt, en wat bekend staat als ‘Blasphemetal’ in de popwereld.
De gothic
muziekstijl
De
gothic muziekstijl heeft zich verder ontwikkeld met vele andere muziekstijlen
en er zijn tal van overlappingen. Voorbeelden hiervan zijn alle soorten van
punk, metal en industrial muziek, dark wave, ethereal, house en dark ambient.
Gothic-muziek is ten diepste gericht op ‘angst’. Het is erop gebrand is om een
duistere atmosfeer te creëren waarin duistere visioenen van afwijking,
corruptie, en verwoesting werkelijkheid worden. ‘Angst’ is de ultieme
gothicervaring, de essentie van gothic. ‘Angst’ is een gevoel die iemand
ervaart wanneer hij of zij alle menselijke ellende van de wereld in één moment
proeft in zijn eigen bestaan. Gothicmuziek draait erom ‘angst’ te ervaren, in
een mysterieuze sombere, zeer duistere bovennatuurlijke geestelijke atmosfeer.
Om deze atmosfeer te creëren worden gothicfeesten en concerten diep in de nacht
georganiseerd, in oude verlaten kerken of gebouwen, welke worden versierd met
duistere occulte en magische symbolen, gepaard met godslasterlijke taferelen
welke het christelijke geloof belachelijk maken. Muziek is gothic wanneer het
‘angst’-gericht is en de teksten meerdere gothicthema’s bevatten, zoals
mysterie, verwoesting, occulte of magische spiritualiteit, het
bovennatuurlijke, verlatenheid, het bizarre en macabere, godslastering tegen
het christelijke geloof en het groteske.
De
muzikanten behoren in kleding en uiterlijk een gothic voorkomen te hebben.
Daarnaast behoort de muziekwereld het gothic te noemen, of de gothicaanhang het
als gothic te beschouwen. Gothic-muziek beschouwt zichzelf als het laatste
bastion tegen de commerciële pop- en rock-wereld van de platenmaatschappijen.
Niet-commercieel zijn is de belangrijkste eigenschap van
gothic-muziekliefhebbers. Commercieel zijn betekent deel hebben aan de
hoofdcultuur en dat betekent niet meer rebelleren maar conformeren. Een
gothicband moet authentiek zijn door zonder compromissen gothic-muziek te
maken, en de integriteit hebben om de commerciële platenmaatschappijen te
negeren en trouw te blijven aan de zuivere gothic muziekleer. Het ergste wat er
met een gothic-band kan gebeuren volgens gothic-aanhangers is dat een band
commercieel wordt; dit noemt men ‘Selling Out’. De band heeft zijn gothic
authenticiteit en integriteit verkocht en is dan ook geen gothic-band meer voor
de harde kern van de gothicbeweging.
Wanneer is iemand
gothic?
Een
typische gothic is iemand die luistert naar gothic-muziek, gothic-literatuur
leest, naar gothic-films kijkt en regelmatig gothic-feesten, concerten of
bijeenkomsten (live-role playing games spelen, het bezoeken van ruïnes, oude
verlaten kerken of gebouwen en kerkhoven) bezoekt. Hij of zij kleedt zich als
gothic: alle kleding is zwart, gezicht en huid zijn bleekwit (gothics zijn
nachtliefhebbers en verafschuwen de dag en ontwijken zonlicht), met zwarte
make-up zoals lipstick, eyeliner, nagellak, en zwart geverfd haar.
De kleding
De
kleding kan variëren van nonnen- en monnikenkledij, fluwelen jurken,
bruidsjurken, seksuele sadomasochistische bondagekleding, leren kleding
versierd met veel metaal, een strakke kledinglijn, spitse schoenen, hoge
naaldhakken, legerschoenen, zwarte trenchcoatjassen, witte piraten- of
dichter-shirts met veel frutsels en versieringen, kanten kleding, korsetten, of
victoriaanse kleding.
Religieuze occulte
symbolen
Daarbij
worden religieuze occulte symbolen en artefacten, spookachtige dingen, zwarte
zonnebrillen, veel zilveren sieraden, en duistere tatoeages of piercings
gedragen. Het belangrijkste aspect van een gothic is dat diegene een
gothic-mentaliteit en persoonlijkheid moet hebben. De kern hiervan is dat
gothic-zijn niet zomaar een tienerfase is, maar het innerlijk permanent deel
van diegene zelf. Het uit zichzelf in individualisme, geïnteresseerd zijn in de
duistere zijde van het bestaan, geloven in een occulte bovennatuurlijke
werkelijkheid, het doen van occulte rituelen en een voorliefde hebben voor
duistere en sombere emoties, met name die van depressie. Creativiteit en
kunstzinnigheid zijn met name gericht op duistere esthetica, die dramatisch en
mysterieus is. Hoog gewaardeerde eigenschappen zijn intellectualisme,
zelfreflectie en introspectie, emotionaliteit, gevoelig zijn voor het
bovennatuurlijke (ervaringen met het paranormale), afschuw hebben voor autoriteit
en de georganiseerde gevestigde traditionele religies.
Gothic stijlen
Er
zijn veel verschillende gothic-stijlen te onderscheiden.
Victoriaanse
gothic
De
Victoriaanse gothic vindt zijn inspiratie in de Victoriaanse en romantische
periode. Deze aanhangers proberen te leven in een duistere Victoriaanse
romantische stijl en kleden zich daarmee overeenkomstig. Zij komen
intellectueel, conservatief, beschaafd en klassiek over.
Devil
bunnies
De
‘devil bunnies’ zijn gothic-aanhangers die in satan of in het satanisme geloven
en zichzelf ermee associëren. Er zijn veel gothic-aanhangers die zich als
vampiers kleden, en ook proberen te leven en denken als vampiers.
Depressieve
gothic-stijl
Vervolgens
kent men de depressieve gothic-stijl, waarin het centrale thema het ziekelijk
noodlot is, en er een tragische en naderend onheilwekkende eindtijdverwachting
is.
‘Alternative
teen’ of ‘baby bats’
Zo
zijn er ook de ‘alternative teen’ of ‘baby bats’, jongere tieners die
alternatief willen zijn en die flirten met de gothic-thematiek. Ze zijn de
potentiële nieuwe aanwas voor de gothic-beweging.
Bondage
babe of boy
De
‘bondage babe of boy’ zijn de gothic-aanhangers die zich vereenzelvigen, zich
associëren en flirten met de sadomasochistische wereld, ze dragen kleding en
versieren zich met attributen van het seksuele fetisjisme uit de
sadomasochistische wereld.
Glamgoths
De
‘glamgoths’ zijn gothic-aanhangers die met hun kleding, make-up en persoonlijk
overkomen glamourachtig willen zijn, gekenmerkt door exhibitionistische gedrag.
‘Mansonites’, zijn gothic-aanhangers van de gothic metalband ‘Marlyn Manson’.
Kindergoths
‘Kindergoths’
zijn gothicaanhangers jonger dan 16 jaar.
Gothic terminologie
Gothic
terminologie beweging gewoon en alledaags maken, omdat zij niet de ware gothic
mentaliteit hebben. De gothic-beweging heeft de volgende terminologie: ‘In the
scène’ betekent echt aanwezig zijn in de beweging door er daadwerkelijk aan
deel te nemen en frequent de feesten en concerten te bezoeken. ‘Oh so gothic’
is een complimenteuze of sarcastische opmerking tegen iemand die echt gothic
overkomt, het kan echter ook als een understatement bedoeld zijn. ‘Oh the angst
of it all’ kan de duistere somberheid en het onheil benadrukken maar kan ook
sarcastisch of als understatement bedoeld zijn. ‘More gothic than thou’ is de
uitdrukking om minachting en afkeuring te tonen tegenover de niet echte harde
kern van gothic-aanhangers.
Dichotomie
Een
typisch kenmerk van gothic is dat alles met elkaar in spanning staat tussen
aantrekking en afstoting, een dichotomie. Het is een dualisme dat
tegelijkertijd een samenhang in eenheid en een innerlijk strijd tussen de
dingen laat zien. Met deze dichotomie laat de gothic als in een spiegel de
diepe werkelijkheid van het bestaan zien. Voor de gothic is er uiteindelijk
geen verschil tussen goed en kwaad en zijn ze ten diepste hetzelfde. Goed en
kwaad zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, doch het kwaad is sterker en
belangrijker dan het goede. Het goede wordt altijd vertegenwoordigd door het
christelijke geloof en het kwade door de occulte en magische religiositeit.
Eindtijdverwachting
Veel
gothic-aanhangers hebben een duidelijke eindtijdvisie. Ze geloven dat voor de
zondvloed de machten der duisternis over de aarde heersten, waarna deze werden
verslagen en onderdrukt, maar in de eindtijd weer zullen opstaan om opnieuw
over de wereld te zullen heersen. Ze verwachten het rijk der kosmische
duisternis met al haar kwaadaardige machten, krachten en bovennatuurlijke
wezens. Het resultaat hiervan zal de gehele vernietiging van het menselijke ras
op aarde zijn.
Religie en
spiritualiteit
De
meeste gothic-aanhangers geloven in het bestaan van een duistere transcendente
macht. Ze zijn georiënteerd op deze macht en willen ermee in contact komen door
middel van occulte magie en rituelen. Gothic is absoluut tegen georganiseerde
religie (van het christendom en andere wereldreligies); religie behoort
persoonlijk te zijn. De gothic-beweging is zeer open tegenover religies die
niet aan de norm voldoen van de hoofdcultuur en neigen naar occulte en magische
rituelen die gericht zijn op het duister en het kwaad. Er wordt volop
geëxperimenteerd met religie binnen de gothic-beweging, met name met westers
occultisme, esoterie, wicca, neopaganisme, zwarte magie en satanisme.
Depressie en
gestoorde persoonlijkheid
Binnen
de gothic-beweging wordt depressie niet gezien als een kwaal maar als een
zegen. Een gothic-persoon zijn betekent een tragisch, triest en somber persoon
te zijn met een gestoorde persoonlijkheid. Gothic is de meest verwijderde
subcultuur van de hoofdcultuur, omdat het de tegenovergestelde emoties
verheerlijkt. De christelijke vrucht van de Heilige Geest in Galaten 5:22
(liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw,
zachtmoedigheid, zelfbeheersing) worden vervangen door het tegenovergestelde.
Uit de verschillende interviews is gebleken dat voor de meeste
gothic-aanhangers depressie de kern is van de beweging.
Fixatie op de dood
De
gothic-beweging is gericht op de duistere zijde van de menselijke psyche.
Gothic probeert het duistere menselijke onderbewustzijn, dat wordt onderdrukt,
te bevrijden en gezicht en stem te geven in het alledaagse bestaan. Ze wil de
samenleving confronteren met haar eigen innerlijke angsten en vrees. De
grootste angst en vrees in het moderne westerse bestaan is het fenomeen van de
dood. Omdat de dood het grootste taboe is, heeft gothic dat verheven tot belangrijkste
thema van de beweging. Hiermee gepaard gaan de fascinatie met de dood en het
flirten met zelfmoord. Uit de verschillende interviews bleek duidelijk dat de
dood en het verlangen naar de dood zeer belangrijk zijn voor de
gothic-aanhanger. De grootste wens van een gothicaanhanger is om de dood levend
te kunnen ervaren, een ‘levende ondode’ te zijn. In dit kader past precies het
lied ’Suicide’ van de band ‘Damned’.
Zelfmutilatie
Gothic-aanhangers
graveren en snijden woorden of symbolen in hun eigen vlees die te maken hebben
met occultisme of magie. Het meest voorkomende occulte symbool is het
pentagram. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van allerlei scherpe voorwerpen. Men
doet dit omdat met het volkomen duistere, macabere en bizarre, men rechtstreeks
rebelleert tegen de normen en waarden van de hoofdcultuur. Men kan bij zichzelf
mutilaties aanbrengen om aandacht te krijgen (medelijden) of aanzien (stoer en
lef). Het is een ritueel om zelfbeheersing te verkrijgen over het eigen lichaam
en om angsten te overwinnen. Maar het kan ook zijn om innerlijke pijn te
verlichten door uiterlijke pijn toe te brengen welke de aandacht wegneemt van
de innerlijke pijn. Dat er sprake is van innerlijke pijn is door te grote
nadruk op duistere emoties. De andere reden is zelfbestraffing voor misdaden
die men heeft begaan en een zelfopgelegde straf te ondergaan door
automutilaties. Piercings op vreemde plaatsen of in grote aantallen zijn ook
een vorm van automutilatie. Een andere vorm van automutilatie, die uit
verschillende interviews het meest bleek voor te komen is het uitdrukken van
brandende sigaretten op de eigen huid. Automutilatie en zelfmoord liggen in het
verlengde van elkaar, zeker wanneer er een fascinatie met de dood is zoals
binnen de gothic-beweging.
Aderlatingen en het
drinken van bloed
Het
aderlaten en drinken van bloed gebeurt in de gothic-beweging voornamelijk bij
aanhangers die zichzelf als vampieren beschouwen en bij gothic-aanhangers die
satanisten zijn. Het kan een solo activiteit zijn of een groepsgebeuren. Men
kan bloed drinken door een aderlating te doen of door een extreme zuigzoen te
geven op de huid, zowel bij zichzelf als bij een ander. Men kan ook bloed uit
rauw vlees persen of in meer extreme gevallen bloed verkrijgen van een ritueel
geslacht dier (of nog erger van een geofferd mens, wat zeldzame uitzonderingen
zijn). Meestal gebeurt het drinken van bloed in samenhang met seksuele
activiteiten, met name in occulte en magische rituelen. In de interviews
vertelden gothic-aanhangers dat ze mensen kennen die het bloed drinken
praktiseren en dit hebben gezien. Maar er is bijna niemand die zegt het zelf te
praktiseren. Misschien schamen ze zich om ervoor uit te komen of is het een
belangrijke esoterische gebeurtenis waar liever niet over gesproken wordt met
een buitenstaander.
Kerkhoven, ruïnes,
verlaten kerken of gebouwen en onheilige plaatsen
Gothic-aanhangers
zoeken plaatsen op waar ze een duistere bovennatuurlijke aanwezigheid kunnen
ervaren. Kerkhoven, ruines, verlaten kerken etc. zijn ideale plaatsen omdat
daar reeds de duistere kwaadaardige transcendentie aanwezig is zonder dat deze
opgeroepen hoeft te worden. Ook doen ze pelgrimages naar bekende
gothic-plaatsen, men noemt dit ‘legend tripping’. Deze plaatsen zijn meestal
bepaalde kerkhoven waar een beruchte persoonlijkheid is begraven. Vaak gaat dit
gepaard met inwijdingsrituelen die afgeleid zijn uit het occultisme of de van
zwarte magie. Vaak worden er dieren geofferd en lijken uit graven opgegraven en
misvormd op een dergelijke locatie.
Gedichten maken
Uit
de interviews bleek dat het maken van gedichten een van de meest geliefde
soloactiviteiten is van de gothic-aanhangers, naast het beluisteren van
gothic-muziek Het zijn met name gedichten die gaan over de innerlijke gevoelens
van ‘angst’-ervaringen, over het eigen tragische noodlot en over het
onafkeerbaar komende onheil van de innerlijke duisternis.
Gebruik van
verslavende middelen
Binnen
de gothic worden dezelfde soorten verslavende middelen gebruikt als in andere
jongerensubculturen. Dit gebeurt met name tijdens het uitgaan. In een
jongerensubcultuur worden echter meer verslavende middelen gebruikt dan
jongeren van de hoofdcultuur gebruiken. Het unieke van gothic-aanhangers is dat
ze ook in hun middelengebruik exclusief willen zijn. De sigaretten zijn
bijvoorbeeld vaak van exclusieve merken en de alcoholische consumpties bestaan
uit allerlei vreemde, exotische cocktails.
Seksualiteit
De
seksualiteit binnen gothic is zeer vrij, experimenteel, en gericht op duistere
ongeoorloofde praktijken en op emotionele gevoelens van vernedering, angst en
vrees. Het is daarom vanzelfsprekend dat er meer sprake is van sadomasochisme
dan in de hoofdcultuur. Er is een hoge bereidwilligheid om met homo- en
biseksualiteit te experimenteren. Seksualiteit en geweld gaan samen bij de
gothic-beweging. Een gothic-aanhanger verwoorde het aldus: ‘You can’t separate
violence and intelligence from sensuality. Sex
has to get an element of violence in there to be truly great.’ Het bedrijven van seks
gaat vaak gepaard met de occulte of magische rituelen die beschreven zijn door
Markies de Sade en Aleister Crowley. Zij zijn allebei de inspirator van deze
duistere visie op seksualiteit en hebben beide een cultstatus in de beweging.
Uit de interviews is gebleken dat seks een centraal onderdeel is van de
gothic-beweging, met name het seksueel experimenteren is belangrijk.
Gothic-aanhangers zoenen verschillende personen tijdens een feest en hebben
meestal geen vaste partner. Seks wordt bedreven met zoveel mogelijk
verschillende personen, op zoveel mogelijk verschillende manieren, vol met
sadomasochisme en fetisjen. Een vaste gothic-gewoonte is dat jongens bij het
begroeten elkaar op de mond zoenen.
Fascinatie en passie
voor het occulte
Gothic-aanhangers
tonen veel interesse in rituelen en magische praktijken en voeren deze ook
daadwerkelijk uit. Men is met name nieuwsgierig naar alles wat te maken heeft
met zwarte magie en de duistere kwaadaardige transcendentie, zoals magische
muziek, liederen, gezangen, spreuken, vervloekingen, symbolen en handelingen.
Men zoekt rituelen en ceremonies op waar bovennatuurlijke krachten worden
opgeroepen, en brengt deze occulte kennis in praktijk. De gothic-beweging is
zeer eclectisch omdat het uit alle occulte en magische tradities zijn rituelen
haalt, zoals uit wicca, neopaganisme, satanisme, zwarte magie, boeken van
Aleister Crowley enz. Ook is er sprake van een eigen creatieve occulte traditie
om zelfgemaakte magische praktijken te creëren. Starhawk noemt dit zelf creëren
van occulte praktijken de ‘creatieve traditie’ binnen de magische occulte
wereld.
Uit
de verschillende interviews was het zeer duidelijk dat de meeste
gothic-aanhangers geloven in wicca of neopaganisme. Daarnaast waren er ook
velen bezig waren met occulte of magische praktijken. Het meest gepraktiseerde
occulte verschijnsel is het leggen van tarotkaarten, hetgeen volgens de
gothic-aanhangers daadwerkelijk effectief werkt. Daarnaast wordt er volop in
esoterische en occulte werken gelezen en gestudeerd zoals de werken van
Aleister Crowley en ‘The Satanic Bible’ van Anton LaVey. Het lezen en
bestuderen van esoterische en occulte werken wordt als rustgevend beschouwd en
ervaren.
Bovennatuurlijke waarnemingen, angsten en nachtmerries
H. P. Lovecraft zegt: “Emotions are
humans first and most important way to know the world, and the strongest of all
emotions is fear.” Veel
gothic-aanhangers hebben last van stemmen in hun hoofd, achtervolgingsangsten,
paranormale waarnemingen van geesten of bovennatuurlijke wezens en
nachtmerries. Deze psychische verschijnselen worden mogelijk veroorzaakt door
demonische bovennatuurlijke invloeden of door zelfprojecties van hun
fascinaties of een combinatie van beide. Dit kan leiden tot zelfmoord.
Blank, bleek en
mager
De
aanhangers van de gothic-beweging zijn bijna allemaal afkomstig uit blanke
stedelijke gezinnen en hebben meestal een protestant-christelijke achtergrond.
Bijna alle gothic-aanhangers willen eruit zien als een levende ‘undead’, zoals
een vampier of de ‘Crow’. Hij is als iemand die gestorven is in zijn menselijke
lichaam maar eeuwig blijft leven als een monster. De gothic-aanhangers hebben
hierdoor een hekel aan zonlicht en geven voorkeur aan de nacht, met als doel zo
bleek mogelijk te zijn.
Uit
de interviews kwam sterk naar voren dat de gothic-aanhangers de nacht meer
waarderen dan de dag, en de winter en herfst ook meer waarderen dan de lente en
zomer vanwege het zonlicht. De gothic-aanhangers eten weinig om maar zo mager
mogelijk te worden, en daarmee meer op een lijk te lijken. Ze hebben een
gruwelijke hekel aan vet en overgewicht, alhoewel er nu ook aanhangers met
overgewicht zijn. De gothic verdiept en associeert zichzelf met de duistere
zijde van het westerse blanke historische cultuurgoed: dit is het middeleeuwse
bijgelovige cultuurgoed. Daarnaast is de gothic-beweging zeer gefascineerd door
het gedachtegoed van Nazi-Duitsland. Ze flirten openlijk met de symbolen en
ideeën van het fascisme. Ze geven er hun eigen creatieve inkleuring aan, maar
worden er wel door beïnvloed.
Anti samenleving
De
gothic-beweging heeft een grote minachting voor de hoofdcultuur en is hierdoor
tegen de gevestigde samenleving gekeerd. Uit de interviews is gebleken dat de
gothic-aanhanger geen goed woord over heeft voor de staat, overheid,
regeringen, politieke partijen, politieke leiders en de samenleving als geheel.
Gothic-feesten
De
gothic-aanhangers houden het liefst hun feesten in oude gebouwen, liefst in
verlaten kerken met een duistere atmosfeer die versierd zijn met occulte en
diabolische artefacten en symbolen. De ruimte behoort zeer donker te zijn, dus
is er weinig belichting: bij voorkeur alleen wat kaarsen en zwakke
discoverlichting voor speciale effecten. De ruimte moet gevuld zijn met een
mist van rook uit rookmachines, met de bedoeling dat je niet ver kunt zien. De
ruimte moet doordrenkt zijn van allerlei wierookgeuren. De bezoekers zijn alle
exclusief gekleed in zwarte kleding en hebben bleke make-up met zwarte
accenten. Het dansen is eigenlijk een solistische individualistische
aangelegenheid; men danst voor zichzelf.
Er
zijn twee stijlen van dans, de minimale en de dramatische stijl. De minimale
stijl van dans heeft kleine passen en voornamelijk armbewegingen. Alles is zeer
rustig en beheerst. De dramatische stijl heeft veel heftige bewegingen die alle
zeer explosief uitgevoerd worden, zoals het dramatisch en gewelddadig zichzelf
laten neervallen en weer opspringen. Het doel bij gothic-dansen is om in een
soort trance te raken waarin je jezelf kwijtraakt en niet meer bewust bent van
je omgeving. Dansen wordt ervaren als een geestelijke gebeurtenis waarin men
zichzelf zuivert door de slechte energie te vervangen door positieve energie.
De negatieve energie is alles wat men meemaakt in het dagelijkse leven en
positieve energie is de gothic-mentaliteit. Tijdens het feest praat men weinig
met elkaar en alleen met bekenden. Men is zeer op zichzelf gericht en
geïsoleerd, er is een sterke mate van individualisme.
Fascinatie met
vampiers
Gothic
heeft een fascinatie met vampiers en legt de nadruk op het personifiëren van de
monsters en de angsten van de westerse christelijke samenleving. Het meest
geliefde monster is de vampier.
Rituele moorden
Alhoewel
er niet veel rituele moorden binnen de occulte magische esoterische wereld
voorkomen, zijn ze er wel. Ook binnen de gothic-beweging zijn er rituele
moorden gepleegd, gefundeerd op religieuze grondslag.
De
bekendste massale moordpartij door twee gothic-tieners was de aanslag op de
middelbare school Columbine High, in Littleton, Colorado. De gothic-tieners
schoten eerst 12 scholieren en 1 leraar dood, en beroofden vervolgens zichzelf
van het leven. Deze twee gothic-jongeren waren zeer onder de invloed van de
gothic rockmuziek van Marlyn Manson, van de magische literatuur van Aleister
Crowley, de nazi-ideologie en van de film ‘The Matrix’. Alhoewel moeilijk is
aan te tonen dat het om een religieuze rituele moordpartij gaat, geeft het wel
aan dat doodslag en extreem geweld daadwerkelijk voorkomen binnen de
gothic-beweging.
In
Stuttgart, Duitsland werd op 18 januari 2002 een bizarre moord gepleegd waarbij
het slachtoffer in een satanische ritueel als menselijke offer werd geofferd.
Een gothic echtpaar (Daniel en Manuela Ruda, 26 en 23 jaar) bekenden thuis een
collega ritueel vermoord te hebben als offer aan de duivel. De collega werd
meerdere malen met een mes gestoken en op een tafel geofferd aan de duivel, in
een kamer versierd met kaarsen, occulte voorwerpen, tekens en symbolen. Het
gothic echtpaar had een vampierlevensstijl, dronk menselijk bloed, sliep in
doodkisten en bezocht frequent kerkhoven. Ze beweerden dat de duivel tot hen in
stemmen en visioenen had gesproken om dit te doen. Dit is een duidelijk
voorbeeld van een rituele moord met als doel een menselijk offer te brengen
vanuit occulte esoterische satanische beweegredenen, in dit geval door
gothic-aanhangers. Er is dus ook sprake van rituele moorden binnen de gothicbeweging.
In
de V.S. werd op 25 november 1996 in Florida een dubbele moord gepleegd op het
echtpaar Wendorf (49 en 54 jaar) door de zogenaamde ‘vampire clan’, waar hun
dochter deel van uitmaakte. Deze ‘vampire clan’ ontstond uit gothic-jongeren
die actief waren met de live-role playing game ‘Vampire the Masquerade’. De
jongeren namen dit spel zo serieus dat het voor hen een echte werkelijkheid
werd in plaats van verbeelding. Ze begonnen op kerkhoven dieren te doden en te
offeren en dronken van het bloed van de geofferde dieren. Daarnaast begonnen ze
zichzelf te snijden en elkaars bloed te drinken, gepaard met seksuele orgieën,
alle met occulte religieuze rituelen. Ze geloofden hieruit meer kracht te
ontvangen, geestelijk en lichamelijk, en onsterfelijk te worden. Ze braken
onder andere in een dierenasiel in en mishandelden en doodden de dieren. De
leider van de groep was Ferrel Gibson die steeds extremer werd in de role
playing game. Hij begon te geloven dat hij een echte 500 jaar oude vampier was,
‘Vessago’ genaamd. Op dat punt verlieten velen de groep omdat de grens tussen
verbeelding en werkelijkheid steeds vager werd.
Landen waar gothic
voorkomt
Gothic
komt voornamelijk voor in landen waar de Germaanse Anglo-Saksische invloed
groot is, zoals Amerika, Engeland, Duitsland, Frankrijk, en Nederland. Ook in
de voormalige Engelse kolonieën als Canada, Australië, Nieuw Zeeland en Zuid
Afrika is sprake van een levendige gothic-beweging. In Duitsland heeft de
grootste gothic-aanhang wereldwijd. In Duitsland wordt de gothic-beweging
‘Gruft’, ‘Grufti’, of ‘Grufters’ genoemd. Daarnaast is gothic nu ook te vinden
in Noord, Zuid en Oost Europa. Ook in landen waar de westerse levensstijl
steeds meer vertegenwoordigd wordt, is er sprake van een gothic-beweging die
buiten de Germaanse cultuur staat, bijvoorbeeld de grote gothic-beweging van
Japan en van de Filippijnen in Azië en van Mexico, Brazilië en Argentinië in
Midden- en Zuid-Amerika.
Essentiële factoren
van de gothicbeweging
De
gothic-beweging heeft een polycentrische organisatie die zijn drijfveer heeft
in individuele persoonlijke spontaniteit, creativiteit en vrijheid, gepaard met
een innerlijke afkeer van een georganiseerde structuur met vaste regels en een
gecentraliseerd bestuur. De gothic polycentrische structuur is een geïntegreerd
netwerk van verschillende individuen, vriendengroepen, muziekgroepen, feesten,
muziekfestivals en concerten, die alle verbonden zijn met de gothic subcultuur.
De verbindingslijnen binnen het geïntegreerde netwerk zijn. meervoudig. De
verbindingslijnen zijn de wegen waarop de ideologie wordt verkondigd en
verspreid. Een individueel lid heeft op zichzelf een zeer groot aantal verschillende
verbindingslijnen. Deze zijn meervoudig, divers en overbruggen grote
geografische afstanden. Door het bezoeken van verschillende feesten, concerten
en festivals door de leden en het door de ‘live’ optredens van internationale
rondreizende muziekbands zijn de verbindingslijnen levend en dynamisch binnen
de beweging. Ook het internet levert een bijdrage aan het steeds groter worden
van verbindingslijnen in de beweging. Het hart van de beweging is de
gezamenlijke kledingstijl en levensmentaliteit, welke in de kern van de
beweging overal hetzelfde is, maar oneindig veel variatiemogelijkheden kent. Er
zijn ook verbindingslijnen naar andere groepen en bewegingen buiten de beweging
die overeenkomsten hebben met de beweging, zoals heavy-metalmuziek en wicca,
neo-paganisme en satanisme. Hierdoor wordt de reikwijdte en beïnvloeding
vergroot zowel naar buiten als naar binnen toe. ‘Heavy-metalmuziek’ kent als
muziekstroming vele overeenkomsten met de gothic-muziek. Er zijn diverse
muziekgroepen die een mix zijn van beide stijlen. De meest bekende voorbeelden
hiervan zijn Ozzy Osbourne, ‘Rammstein’ en Marlyn Manson.
Veel
gothic-aanhangers zijn naast het gothic-zijn ook actieve beoefenaars van wicca,
neopaganisme of satanisme, hetgeen bleek uit de interviews die ik onder
gothic-aanhangers heb gedaan. Bijna alle gothic-aanhangers doen aan magische
rituelen of handelingen zoals toekomstvoorspellingspraktijken vanuit het wicca,
neopaganisme of satanisme. De meest populaire magische praktijk is het leggen
van tarotkaarten. Er is veel overlap en beïnvloeding tussen de verschillende
stromingen, omdat gothic-aanhangers ook uit andere bewegingen inspiratie putten
of zelf actieve aanhangers zijn van andere bewegingen.
Gothic-leiders
De
leiders van de gothic-beweging zijn voornamelijk de gothic-muziekgroepen. De
verschillende muziekgroepen kennen overeenkomsten maar ook verschillen en ze
beconcurreren elkaar. Dit verschijnsel van vele leiders die iets met elkaar
gemeenschappelijk hebben en daarnaast volkomen verschillend zijn en elkaar
beconcurreren komt ook in de vriendengroepen voor tijdens feestelijke
bijeenkomsten. Elke muziekband en elke individuele gothic wil uniek en
onafhankelijk zijn, en beschouwt zichzelf ook niet als gothic, want dan ben je
niet meer uniek en zelfstandig. Ze beconcurreren elkaar met het willen
benadrukken van de eigen creativiteit en persoonlijkheid door anders te willen
zijn dan de rest. Ze vertegenwoordigen echter allemaal dezelfde soort
kledingstijl, muzikale thematiek en levensmentaliteit.
Het
leiderschap kent de volgende kenmerken binnen de beweging. Sommige leden worden
beschouwd als ‘primus inter pares’, de ‘eerste tussen gelijke’. Deze zogenoemde
leiders zijn er op allerlei niveaus in de beweging. Een dergelijke structuur
noemen we ‘polycephalous’. De typische leider binnen zo’n structuur krijgt zijn
status door een persoonlijke aanhang voor zichzelf te creëren door nieuwe leden
te verwerven en de beweging te beïnvloeden door zijn stijl en ideologie. Hij
moet zijn leiderschapstalenten continu opnieuw bewijzen als hij zijn positie
wil behouden in de beweging. De leiders zijn charismatisch en op actie gerichte
persoonlijkheden. De belangrijkste leiders in de gothic-beweging zijn de
verschillende internationale gothic-muziekgroepen. Maar ook romanschrijvers
zoals Anne Rice, H.P. Lovecraft, Aleister Crowley, en LaVey (The Satanic Bible)
hebben grote invloed. Volgens mij heeft Anne Rice met haar ‘Vampire Chronicles’
de grootste en meest belangrijkste invloed op de beweging in zijn totaliteit.
Haar boeken en de verfilmingen van haar boeken (‘Interview with the Vampire’ en
‘Queen of the Damned’) zijn de belangrijkste inspiratiebron voor alle
gothic-aanhangers en muziekgroepen. De verschillende leiders kunnen zeer veel
van elkaar verschillen in alles en zijn het veelal niet met elkaar eens. In de
gothic-beweging zijn veel verschillende muziekstijlen, stijlen van kleding en
levensmentaliteit ontwikkeld. De leiders hebben een beperkte reikwijdte en
invloed in de beweging. Daarnaast hebben de leiders bijna geen regulerende
macht over de beweging. Ze hebben ook geen autoriteit om te bepalen wie erbij
hoort, zelfs niet bij hun eigen persoonlijke aanhang. Er is sprake van
leiderschapsuitwisseling doordat ze telkens rondreizen en onregelmatig nieuwe cd’s
uitbrengen. Persoonlijke leden en leiders van de beweging vergelijken zichzelf
onderling met elkaar en hierdoor is er een atmosfeer van competitie en
concurrentie. De persoonlijke competitie leidt tot splitsing en het ontstaan
van nieuwe stijlen qua kleding, muziek en levensmentaliteit rondom dezelfde
kernthematiek. Dit constante vernieuwingsproces leidt tot een grote
aantrekkingskracht naar buiten toe en is ook uitdagend voor de leden.
Methode van
ledenwerving
Mensen
kunnen gothic worden omdat ze zich aangetrokken voelen tot de gothic
levensstijl vanwege de kleding of muziekstijl of de levensmentaliteit, en
zullen zelf initiatief nemen om gothic te worden. De belangrijkste factor in de
motivatie waarom iemand gothic wordt is vooral gelegen in de relatiesfeer
tussen personen. Vriendschap is dus de belangrijkste factor van het werven van
nieuwe leden bij de gothic-beweging. Wanneer de invloed en het belang van
vriendschap groeit neemt de invloed en belang van familiebanden af. Vrienden
worden belangrijkste factor in het leven. Ledenwerving door vriendschap is de
methode waardoor de gothic-beweging nieuwe leden werft.
Persoonlijke toewijding
De
gothic subcultuur heeft tegengestelde waarden ten opzichte van de hoofdcultuur.
Daarom is de overgang van de hoofdcultuur naar de gothic-subcultuur een
radicale gebeurtenis. De levenswijze van de hoofdcultuur laat men achter zich
en men transformeert naar de gothic levenswijze. De verandering van het
uiterlijk en het innerlijk naar de gothic levensstijl is een radicale stap, dat
een duidelijk statement maakt naar de samenleving: ‘Ik hoor niet meer bij de
hoofdcultuur, ik veracht jullie meningen en gewoonten, vanaf nu hoor ik bij de
subcultuur die de duisternis opzoekt en waardeert’. Het vereist een
persoonlijke toewijding aan de beweging om een gothic te worden, want je sluit
je af van de hoofdcultuur en de sociale en relationele achtergrond waar je
vandaan komt. Het is een innerlijke en uiterlijke transformatie. Uiterlijk
doordat je je anders gaat kleden dan de rest van de samenleving, door je
levensritme te veranderen van dag naar nacht, en door eruit te zien als
lichamelijk dood, maar geestelijk levend. Het innerlijk verandert door een
gothic levensmentaliteit te ontwikkelen waarin emoties worden gekoesterd die de
hoofdcultuur als negatief ervaart; depressie, melancholie, haat en wraak, met
daarnaast het verlangen naar de macabere en bizarre duistere zijde van het
bestaan, gepaard met een interesse en fascinatie naar occulte en magische
religiositeit en spiritualiteit. Iemand die gothic besluit te worden brengt een
groot persoonlijk offer van toewijding aan de beweging door zijn oude
levensstijl te verlaten en een compleet nieuwe levensstijl aan te nemen.
P.
Heelas zegt dat er drie graden van toewijding zijn binnen de New Age beweging:
1.
Volledige betrokkenheid.
2.
Serieuze parttimers.
3.
Gelegenheidsparttimers.
Deze
driedeling qua toewijding kan men ook hanteren voor de gothic-aanhangers:
1.
Dit zijn de mensen die elke dag zichzelf kleden als gothic en volledig de
levensmentaliteit nastreven.
2.
Degenen die zich elke dag kleden als gothic maar niet zo serieus zijn met het
volgen van de levensmentaliteit.
3.
Degenen die zich alleen op feesten, concerten en festivals kleden als gothic en
de levensmentaliteit die erbij hoort maar amper kennen.
Ideologie van de
gothicbeweging
De
gothic ervaart de werkelijkheid als een plaats waar de duisternis en het kwaad
volop aanwezig zijn. De werkelijkheid gaat gebukt onder een zware emotionele
druk welke veroorzaakt wordt door de duisternis en het kwaad in het bestaan. De
gothic probeert de duistere kwade werkelijkheid niet te ontwijken of te
ontkennen maar wil zichzelf ermee confronteren. Men ontmoet het kwaad en de
duisternis in een houding van totale passiviteit en fatalisme, omdat de
duisternis en het kwaad een onderdeel vormen van de diepste kern van de
werkelijkheid. Voor de gothic worden de duisternis en het kwaad veroorzaakt
door bovennatuurlijke, geestelijke of transcendente bronnen of wezens. Het doel
van de gothic levensstijl is erop gericht om deze hogere bovennatuurlijke,
geestelijke transcendente werkelijkheid te ervaren, te beleven en ermee te
communiceren. Dit vindt plaats door het aan te roepen door middel van magie en
rituelen. De gothic levensstijl is doordrenkt van en gefundeerd op magische en
occulte rituelen.
Er
zijn diverse soorten van religiositeit binnen de gothicbeweging. De meeste
gothics zijn actief lid van wicca of paganisme. Daarnaast zijn er nog veel
gothics die het satanisme aanhangen. Politie-expert in occulte zaken Captain
Randy Johnson (Utah, V.S.) heeft veel onderzoek naar satanisme onder tieners
gedaan. Hij vond dat ongeveer 0,5% van de tieners echte praktiserende
satanisten zijn. In de gothic-beweging vond hij echter dat 5% van alle
gothic-aanhangers praktiserende satanisten zijn. Dat betekent dat onder
gothic-aanhangers 10 keer vaker satanisme gepraktiseerd wordt. (Cijfers zijn te
vinden in www.gothic.org.) Men mag dus wederom concluderen dat de gothic
levensstijl aanzet tot een duistere kijk op de werkelijkheid die zelfs kan
leiden tot satanisme. Maar er zijn ook gothic-personen die het christelijke
geloof aanhangen: deze hebben een dualistische kijk op de werkelijkheid,
namelijk van een lange zware strijd tussen goed en kwaad waarin het goede
uiteindelijk zal overwinnen. De definitie van alledaagse magie binnen de
gothic-beweging is; Magie is gefundeerd op het idee dat er een overeenkomst is
tussen de aardse werkelijkheid en de geestelijke werkelijkheid. Dezelfde regels
die op aarde gelden, gelden ook voor de geestelijke wereld; het principe dat de
microkosmos gelijk is aan de macrokosmos. De dingen die op aarde een bepaalde
aantrekkingskracht bezitten hebben ook dezelfde aantrekkingskracht in de
bovennatuurlijke dimensie. Door jezelf te omringen met een omgeving die een
sterke aantrekkingskracht heeft op bepaalde bovennatuurlijke krachten of wezens
trek je deze wezens of krachten naar je toe. Het doel van magie is om omringd
te zijn met bovennatuurlijke krachten of wezens. De gothic-beweging wil
zichzelf met de kwade duistere transcendentie confronteren en zich ermee
omringen. De gothic-aanhanger is actief op zoek naar dingen en zaken die deze
transcendentie veroorzaken in de aardse werkelijkheid in de wetenschap dat dit
ook geldt voor de geestelijke dimensie.
De
gothic-levensmentaliteit vertoont grote overeenkomsten met de levensvisie
van de magische bewegingen. Aleister Crowley, de vader van de moderne magie
heeft ongeveer hetzelfde gezegd in zijn geschriften. De gothic-aanhangers lezen
de werken van Aleister Crowley en zijn door hem beïnvloed. Volgens Crowley moet
elk mens volkomen vrij zijn om zijn eigen weg te kunnen gaan zonder belemmering
van anderen, wetten of voorschriften. Waarneming van weerstand en oppositie
vanuit de samenleving. Uit alle gesprekken met gothic-aanhangers is duidelijk
naar voren gekomen dat de samenleving niet positief tegenover de
gothic-beweging staat. Gothic wordt als iets slechts en negatiefs ervaren en
beschouwd. Daarom discrimineren ze bewust of onbewust de gothic-aanhangers. Ze
worden gepest en geplaagd. Ze zijn de buitenbeentjes en op hun kledingstijl en
uiterlijk wordt neergekeken. In Amerika is door negatieve publiciteit een grote
heksenjacht ontstaan op de gothic-beweging. Deze sociale vervolging van de
gothic-beweging maakt de beweging alleen maar aantrekkelijker en mysterieuzer
voor rebelse tieners om (in grote getale) toe te treden tot de gothic-beweging.
Hedendaagse
Vampierreligies
Jongeren
die zichzelf als vampier beschouwen komen voornamelijk uit gebroken gezinnen.
Seksualiteit is een zeer belangrijk onderdeel van de vampierlevensstijl. Het
verlangen naar het experimenteren met seks kan zelfs de aanleiding zijn om zelf
vampier te worden. Vampiers worden voorgesteld als zeer sensuele wezens die
hartstochtelijker zijn dan anderen. Vampiers zijn biseksuele wezens die leven
op de levenskracht van andere mensen die ze verkrijgen door seks met ze te
bedrijven. Vele jongeren worden vampier in de gedachte dat ze eindeloos seks
zullen beleven. Het tegengestelde is echter vaak waar. Er is nu een
vampier-pornoindustrie aan het ontstaan in tijdschriften en op
internet-websites met afbeeldingen van seksuele handelingen gepaard met het
zuigen van bloed door zuigzoenen of verwondingen. Een andere grote reden voor
de immense groei van vampiers onder jongeren is dat jeugd tegenwoordig zeer
bijgelovig is. Een onderzoek van Norine Dresser in de V.S. in 1986 toonde de
volgende cijfers: 27% van de middelbare scholieren en universitaire studenten
geloven dat vampiers daadwerkelijk kunnen bestaan. Daarnaast kunnen volgens
haar onderzoek jongeren moeilijk een onderscheid maken tussen fictie en
realiteit op de televisie.
Conclusie Theologie
van de monsterverering
Het
monster is de ultieme vertegenwoordiger van chaos en desoriëntatie binnen in de
orde en openbaart de diepe onzekerheden in ons geloof, onze maatschappij en ons
wereldbeeld. Monsters worden bij voorkeur beschouwd als duivels in plaats van
ze te beschouwen als goddelijke boodschappers in ons midden. Het woord monster
vindt zijn betekenis echter in de Latijnse woorden ‘monstrare’ (openbaren) en
‘monere’ (waarschuwen); het is een boodschapper die ons komt openbaren en
waarschuwen voor het komende goddelijke oordeel. Monsters zijn geen
schrikbarende onnatuurlijke verschijnselen, maar zijn afschrikwekkende
bovennatuurlijke manifestaties. De monsters van de gothic-literatuur zijn de
rolmodellen voor de gothic subcultuur. Een gothic-aanhanger is een volgeling van
de monsters van de gothic-romans en films. Door de monsters na te volgen en
zichzelf ermee te identificeren is er sprake van een monstercultus. Het
belangrijkste monster dat de centrale plaats inneemt in de gothic- subcultuur
is de vampier. De vampier die van oorsprong een mens is maar nu dood en toch
levend is, wil weer deel uitmaken van de samenleving, maar kan daarin nooit
daadwerkelijk meer terugkeren. Dit tragische monster symboliseert de kern van
de gothic subcultuur. De gothic subcultuur is een ode aan de gothic-monsters
maar voornamelijk aan die van de vampier.
De
vampier is een vervloekte voor de samenleving en de religie, vooral vanuit het
oogpunt van het christelijke geloof. De gothic-aanhangers beschouwen zichzelf
als vervloekten voor de samenleving en voor Gods aangezicht, voor eeuwig
vervloekt om in vijandschap te leven met de samenleving en het christelijk
geloof; midden tussen hen te leven maar er niet bij te horen.
Religie in
gothic-muziek
Muziek
is het belangrijkste medium in de gothic subcultuur om zichzelf te kunnen
uiten. Muziek in de gothic subcultuur dient om mythen te vertellen, te creëren
en te beleven. De gothic-beweging probeert bijna altijd qua muziekstijl en
teksten te communiceren met het bovennatuurlijke of een bovennatuurlijke
atmosfeer te creëren. Tijdens de optredens van gothic-groepen en feesten wordt
de gehele zaal er bij betrokken om in die atmosfeer te komen en te communiceren
met het bovennatuurlijke. De gothic-aanhangers hebben unaniem verklaard dat zij
het beluisteren van gothic-muziek beschouwen als geestelijke zuivering,
reiniging en als een bevrijding ervaren. Deze ervaringen worden krachtig op
gothic-feesten en worden versterkt door te gaan dansen.
Gothic subcultuur
als nieuwe religieuze beweging
Gothic
is een nieuwe interne religieuze beweging. Daarnaast kan een nieuwe religieuze
beweging een cult of een sekte zijn. Wanneer een nieuwe religieuze beweging is
voortgekomen uit een historische bestaande religie dan is het een sekte. Maar
wanneer het is ontstaan zonder enige connectie met een historische reeds
bestaande religie is het een cult. Als nieuwe religieuze beweging is de
gothic-beweging een cult en geen sekte, omdat het niet vanuit een
oorspronkelijke religie is ontstaan. Het is een interne beweging welke is
ontstaan uit de westerse historische culturele wortels. Gothic is een nieuwe
interne religieuze beweging die een cult is. Het stelt zichzelf
wereldverwerpend op omdat het de hoofdcultuur veracht. Gothic is een religie
omdat het een duidelijke levensstijl en levensmentaliteit heeft die zijn
inspiratie heeft in het bovennatuurlijke en die algemeen geldt voor alle leden.
Het wil een ‘religion of difference’ zijn omdat het volledig tegenover de
gevestigde samenleving wil staan. Gothic als religieuze beweging is ontstaan
vanuit een ‘subcultuurmodel / evolutiemodel’, een subcultuur die door de loop
der jaren zich ontwikkelt tot een religie.
Gothic
als nieuwe religieuze beweging voldoet aan alle kenmerken van een nieuwe
religieuze beweging volgens O’Dea.
1.
vrijwillig lidmaatschap,
2.
verzet en protest tegen de gevestigde orde,
3.
nadruk op persoonlijke bekering en ervaring,
4.
vrijwillige keuzes,
5.
grijpt iets van het verleden aan wat vervallen is geraakt,
6.
nadruk op de gelijkheid voor iedereen.
De
oorzaken van het ontstaan van de beweging zijn voornamelijk die van emotionele
aard zoals op het op zoek zijn naar eigenwaarde, persoonlijke identiteit en
sociale contacten. Ook is ze ontstaan door sociale kritiek op de gevestigde
samenleving en de nood om daar zichtbaar verzet tegen te kunnen geven en
afstand van te nemen. De gothic subcultuur voldoet zeer sterk aan de
profetische rol en spiegelfunctie in de samenleving. De gothic-aanhangers
functioneren als monsters die de boodschappers van de kwaadaardige goddelijke
wereld zijn om de samenleving te confronteren met het kwaad. Als nieuwe
religieuze beweging behoort de gothic subcultuur in de magische familie. De
gothic subcultuur kent drie echte religieuze praktijken: namelijk het vereren
van monsters als goddelijke wezens, gepaard met een magisch wereldbeeld en een
rituele sjamanistische levensstijl.
De religieuze
definitie van de gothic subcultuur
Het
doel van de gothic levensstijl is om deze hogere transcendente werkelijkheid te
ervaren, te beleven en ermee te communiceren door het aanroepen van de
bovennatuurlijke werkelijkheid, door middel van de verering van de kwaadaardige
monsters, door zichzelf ermee te identificeren, door het praktiseren van magie
en door een rituele sjamanistische levensstijl te leven. Een definitie van
gothic religie is: De werkelijkheid is met het kwaad doordrenkt en dit wordt
veroorzaakt door het bovennatuurlijke. Het doel van de gothic-religie is om
zichzelf met het bovennatuurlijke kwaad te verzoenen door zichzelf ermee te
identificeren. Door middel van het vereren van bovennatuurlijke monsters via
magie en een rituele sjamanistische levensstijl kan men zich met het kwaad
vereenzelvigen. Wanneer men dit doet hoeft men niet meer te vrezen voor het
bovennatuurlijke kwaad die de werkelijkheid bedreigt, omdat men nu zelf ook een
onderdeel van het kwaad is geworden.
Bron : Gothic, een Nieuwe Religieuze Beweging?
Scriptie
(113 pagina’s) van R.A. Zevenbergen, student aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam, Faculteit Godgeleerdheid, afstudeerrichting Godsdienstwetenschappen
in mei 2004. Scriptiebegeleider was dr. R. Kranenborg. Met veel dank aan dhr.
Zevenbergen voor het belangeloos ter beschikking stellen van zijn scriptie.
Bewerking drs. W.J.A. Pijnacker Hordijk
Bron
: http://www.stichting-promise.nl/artikelen/eigentijds-occultisme/gothic-een-nieuwe-religieuze-beweging.htm