Inleiding

“Vertrouw op de HEER met heel je hart, steun niet op eigen inzicht. Denk aan hem bij alles wat je doet, dan baant hij voor jou de weg. Wees niet eigenzinnig, maar heb ontzag voor de HEER en ga het kwaad uit de weg. Het zal je sterken als een medicijn, het verkwikt je lichaam. Eer de HEER met al je rijkdom, met het beste van de oogst. Graan zal je voorraadschuren vullen, je kuipen lopen over van wijn. Mijn zoon, een berisping van de HEER mag je nooit terzijde schuiven, zijn bestraffing moet je zonder afschuw ondergaan, want de HEER straft wie hij liefheeft, zoals een vader die houdt van zijn zoon” SPREUKEN 3:5-12.

Angst, een slechte leermeester

We weten dat angst een slechte leermeester is en menig mens heeft er last van. Want iedereen is wel eens bang geweest. Als we het bijbelgedeelte in Handelingen 16 lezen dan zien we dat er iemand is die zich door angst laat leiden. Hij is enorm bang dat de gevangenen zullen ontsnappen. Zou dat zo zijn dan krijgt hij de doodstraf. Zo ging dat in die dagen. Dus zijn angst is een zeer reële angst. Daar moeten we even goed over nadenken. De angst voor dit feit brengt de gevangenbewaarder ertoe om zichzelf van het leven te beroven. En terwijl hij op het punt staat om zelfmoord te plegen wordt hem toegeroepen: “Doe uzelf geen kwaad”. En wanneer hij zich omdraait ziet hij Paulus en Silas staan. Ze zijn dus niet gevlucht. Wat een opluchting!  En een enorm ontzag voor deze twee mensen maakt zich van hem meester. Hij valt op zijn knieën en zegt: “Wat moet ik doen om behouden te worden?” En let nu eens op wat het antwoord is. Geen donderpreek van wat de beste man allemaal verkeerd gedaan heeft in zijn leven. Nee, hij krijgt een heel kort en zeer veelzeggend antwoord: “Stel uw vertrouwen op de Here Jezus.” Hij moet op God vertrouwen. Een heel kort zinnetje maar met een enorme reikwijdte. Wat betekent dat eigenlijk “stel uw vertrouwen op de Here Jezus”. Voor deze man waren het bevrijdende woorden want zijn leven veranderde radicaal. Hij zou nooit meer dezelfde zijn. Lees het vervolg van het verhaal maar. Misschien zijn het voor ons ook wel heel bekende woorden, maar wat betekenen ze als we dat ook werkelijk gaan doen?

Vertrouwen hebben

Vertrouwen. Dit woord wordt zo vaak gebruikt en misbruikt, dat het in onze tijd bijna zijn betekenis heeft verloren. Veel mensen hebben nog nauwelijks gevoelens bij dit woord omdat ze zo vaak bedrogen en teleurgesteld zijn in het leven. Daarom is het goed om er eens bij stil te staan.  

Toen David Psalm 23 schreef moet hij hebben begrepen wat het betekende om op God te vertrouwen. De gevangenbewaarder wist dat hij de doodstraf zou krijgen, maar hij werd uitgedaagd om op God te vertrouwen. Voor ons is het ook een belangrijke vraag want er hangt zoveel mee samen. David zei: “De HEER is mijn herder, het ontbreekt mij aan niets”. Om dit te zeggen moet je een groot vertrouwen in God hebben. Vertrouwen op God heeft alles te maken met je toekomst maar ook met het eeuwige leven. De gevangenbewaarder was onder de indruk dat er geen gevangenen ontsnapt waren en uit ontzag vroeg hij: “Wat moet ik doen om behouden te worden?” Het enige antwoord was: “Stel uw vertrouwen op de Here Jezus en gij zult behouden worden, gij en uw huis”. Het woord ‘vertrouwen’ betekent hetzelfde als ‘geloof hebben in’.

Of je er nu mee bent opgevoed of niet het is voor ons allemaal moeilijk om God te vertrouwen. Er zijn zoveel menselijke factoren die ons parten kunnen spelen. Veel mensen vragen zich dan ook oprecht af: ”‘Heb ik werkelijk mijn vertrouwen op de Here Jezus gesteld?” Bijbels betekent dit dat wij God volledig vertrouwen in dat wat Hij allemaal voor ons gedaan heeft.  En dan gaat het specifiek om Gods reddingsplan voor ons allemaal. Dat was ook het antwoord wat de gevangenbewaarder kreeg te horen. Hij moest voor zijn redding Jezus vertrouwen. Die man deed het.

Even een voorbeeld uit het Oude Testament: Leviticus 4:24 en 16:21. Als de Israëliet een offerdier ging brengen moest hij zijn hand leggen op de kop van dat dier. Daarmee zei hij eigenlijk, ‘Ík vertrouw dat jij mijn straf draagt en in mijn plaats zult sterven voor mijn zonden’.

Hebben wij ook zo onze hand op Gods woord gelegd? Durven we te geloven dat Jezus onze plaats heeft ingenomen en voor ons is gestorven? Vertrouwen we Hem volledig voor dit feit? Durven we te geloven wat Zijn woord ons te vertellen heeft? Stel uw vertrouwen op de Here Jezus betekent een geweldige omwisseling. Want we ruilen ons zondige leven om voor een gereinigd leven met Hem.

Als je mensen vraagt:  “Heb je geloof of vertrouwen in het feit dat Jezus voor je zonde is gestorven?” dan zeggen velen:  “Ik hoop, dat het waar is!” Misschien heeft een dergelijke conclusie te maken met onkunde of dat ze ergens in het geloof zijn teleurgesteld. Maar als Jezus ons uitnodigt om Hem toch te vertrouwen dan is het voor Jezus een teleurstelling als we Hem afwijzen. Welke redenen we daar ook voor mogen hebben, de uitnodiging blijft bestaan tot aan je dood toe! Want Zijn liefde is een eeuwige liefde. Hij is betrouwbaar en Zijn hand is niet een afwijzende, veroordelende hand, maar een uitgestoken hand vol genade en vergeving.

Hoeveel vertrouwen?

Voor degene die Hem wel vertrouwen zegt de spreuken schrijver: “Vertrouw op de HEER met heel je hart”. Dus niet met een klein beetje maar met heel je hart. Dat betekent: heel je hart voor Hem blootleggen. Dat vraagt nogal wat van ons. Sommige mensen vertrouwen Jezus voor het feit dat hun zonden zijn vergeven. Maar dat is niet een vertrouwen met “geheel je hart”. Daarom staat er ook een zinnetje achter: “steun niet op eigen inzicht”. Onze redenerende geest zal altijd bezig zijn om excuses te bedenken om ons niet helemaal aan Hem toe te vertrouwen. Vaak laten we ons leiden door eigen gedachten en volgen we eigen wegen.  Je kunt bijvoorbeeld vertrouwen op je verworven bezit (positie, geld, macht), op wat je geleerd hebt of omdat je veel levens ervaring hebt opgedaan. Er kunnen veel dingen zijn die ons afhouden om Hem volledig te vertrouwen. Wat je ook aandraagt om je eigen wegen te leiden, je zult vroeg of laat tot de conclusie komen dat je eigen wegen niet toereikend zijn om al je doelen te verwezenlijken. “Vertrouwen op de Here met uw ganse hart” betekent Hem kennen in alle situaties van je leven en dat betekent in de eerste plaats: vertrouwen hebben in Zijn leiding.

Verliezen om te winnen

In het eerste gedeelte van Psalm 23 stelt God zich voor als Herder; in het tweede gedeelte als de Gids en in het derde gedeelte als Gastheer. In Spreuken drie lezen we juist dat we moeten leren Hem te vertrouwen in al onze wegen, maar dan moeten we eerst vertrouwen hebben in Hem als Persoon. Er zijn mensen die zeggen; “Als God bestaat moet Hij me wel in Zijn koninkrijk binnen laten. Ik heb altijd ieder het zijne gegeven en keurig geleefd.” Deze mensen vertrouwen op hun goede daden. Maar vroeg of laat zal God hun laten zien dat ze geestelijk failliet zijn.

Een goed voorbeeld hiervan vinden we in het leven van Paulus. Een vooraanstaande Jood met een goede opleiding en met geweldige carrière mogelijkheden. Een gedreven man die zijn werk grondig deed. Lees het verhaal maar eens in Handelingen 9:1-19. Maar alles wat hij had werd hem ontnomen toen Jezus Christus zich aan hem openbaarde met de volgende woorden: “Saul, Saul, waarom vervolg je mij?” God zette een streep door zijn carrière. Alles wat hij had opgebouwd, zijn religieuze status, zijn macht en aanzien, was weg. Paulus werd door God geestelijk en maatschappelijk failliet verklaard.

Misschien denk je nu: Dat kan mij niet overkomen. Ik ben christelijk opgevoed. Ik heb een keuze voor God gemaakt door Jezus te aanvaarden in mijn leven. Ik heb me laten dopen en ik ben actief in de kerk. Maar let op! Er is een groot verschil tussen iets voor God doen en met Hem leven. Met andere woorden: “Mag God je totale leven bezitten?” Als je niet weet dat Jezus Heer van je leven is dan zal je al snel gaan ervaren dat je geestelijk bankroet bent. Is je keuze voor God dan voor niets geweest? Zeker niet! Hij zal van je houden en willen gebruiken. Dat zien we ook in het leven van Paulus. God had een plan met zijn leven. Maar dan moest hij wel verlost worden van zijn eigen visies en eigen kunnen. God moest Paulus als het ware losweken uit zijn kerkelijk denken. Hij zou een totaal andere kijk op Gods koninkrijk ontvangen. Dat lezen we ook in de handelingenbrief. God openbaarde zich aan Saulus met een duidelijk doel. En om dat doel te bereiken, zou hij moeten leren God onvoorwaardelijk te vertrouwen. Dat was zijn les. Maar dat geldt zeker ook voor ons. Al ons kunnen, macht en rijkdom, God kan het niet gebruiken zolang wij ons niet volledig overgeven aan Hem,  en net als Saulus zeggen: “Heer, wat wilt U dat ik doen zal?”

Vertrouwen op eigen kunnen is levensgevaarlijk en het zal uiteindelijk niet standhouden. En we moeten dan oppassen dat we God niet in de beklaagdenbank gaan zetten. Want dat is wat we doen als het leven niet gaat zo als wij het willen. Wij kunnen God niet aanklagen voor ons eigen falen. God kan ons wel aanklagen door te zeggen:  “Waarom heb je Mij niet vertrouwd?”

Het is voor ons van levensbelang dat we leren ons vertrouwen op Hem te stellen. En dat we ons niet door de omstandigheden laten verleiden om aan Hem te gaan twijfelen. Paulus had zijn les geleerd en hij bemoedigt ons met de volgende woorden: “Ik ben ervan overtuigd dat dood noch leven, engelen noch machten noch krachten, heden noch toekomst, hoogte noch diepte, of wat er ook maar in de schepping is, ons zal kunnen scheiden van de liefde van God, die hij ons gegeven heeft in Christus Jezus, onze Heer” (Romeinen 8:38-39).

Drie soorten vertrouwen

-Vertrouwen in de dagelijkse leiding in uw leven.

-Vertrouw op de Heer met heel je hart, steun niet op eigen inzicht. Denk aan hem bij alles wat je doet, dan baant hij voor jou de weg, (vers 5-6).

-Vertrouwen op Zijn bescherming.

Wees niet eigenzinnig, maar heb ontzag voor de Heer en ga het kwaad uit de weg. Het zal je sterken als een medicijn, het verkwikt je lichaam, Vers 7-8.

Vertrouw op God wat betreft de voorziening

Eer de HEER met al je rijkdom, met het beste van de oogst. Graan zal je voorraadschuren vullen, je kuipen lopen over van wijn, vers 9-10. Vertrouwen we God als een Persoon die in al onze omstandigheden voor ons zorgt? Heel belangrijk is of je Hem kent als God of als Je Vader. Hoe ken jij Hem? De drie soorten vertrouwen die de spreuken schrijver ons aanreikt beslaan ons totale leven. Het gaat om Gods leiding Zijn bescherming en dat Hij in alles zal voorzien.

Op de proef gesteld

Als het om vertrouwen gaat geeft de Bijbel ons veel voorbeelden van mensen die in moeilijke omstandigheden moesten leren om God totaal te vertrouwen. Laten we daarom ook eens kijken naar Psalm 23. Misschien heeft David deze psalm geschreven toen hij op de vlucht was voor zijn zoon Absalom. Wat moet David toen geleden hebben, dat zijn eigen kind hem uit de weg wilde ruimen om zelf koning te worden.  Dit verhaal staat in 2 Samuël 15-18. Hoe het ook zei, het is zeer opmerkelijk dat David deze psalm begint met de woorden: “De Here is mijn Herder.”

Met dit verhaal van Absalom in gedachten krijgen deze woorden een heel diepe betekenis. Want je zou zeggen: ‘hem ontbreekt alles.’ Hem ontbreekt de liefde van zijn kind. Hij is van zijn troon weggevlucht. Hij is niet meer de leider van zijn volk.  Hij wordt bespot door zijn vijanden

Maar toch zegt David: het ontbreekt mij aan niets. Hij zegt eigenlijk: “Want U Heer zorgt voor alles, U voorziet in alles wat ik nodig heb.” Voor het oog ontbrak hem juist alles en toch zegt David: “De HEER is mijn herder, het ontbreekt mij aan niets.” David vertrouwde zelfs op de Heer terwijl hij in moeilijke omstandigheden verkeerde. Weg van de troon, weg van Jeruzalem richting woestijn en hij gaat in het vertrouwen dat de Heer ook dàn zijn pad recht zal maken. Wat getuigt het van vertrouwen als David verder zegt: “Hij laat mij rusten in groene weiden en voert mij naar vredig water”. Eigenlijk zegt David hier dat hij noch voor zijn lichaam, noch voor zijn ziel voedsel tekort zal komen, omdat God hem op een plek brengt waar hij onaantastbaar is voor zijn vijanden. Kijk zo is God. Wanneer wij Hem vertrouwen zegt Hij - en dan maak ik even een sprong naar het Nieuwe Testament - “Ik ben de goede herder. Een goede herder geeft zijn leven voor de schapen (…) want: Ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid” Johannes :10b-11.

Op die Herder stellen wij ons vertrouwen en Die zegt dan: Ik breng je naar grazige weiden, Ik breng je aan rustige wateren. Terwijl David vluchtte kon hij zeggen: “Hij laat mij rusten”. Wat moet dat geweldig vertroostend zijn geweest te midden van alle ellende. God was met David in gesprek, en zorgde dat hij aan niets gebrek had.

Als er één wist wat vluchten en angst was dan was het David. Maar in deze psalm wil David alleen spreken van zijn vertrouwen in God, die hem nooit in de steek heeft gelaten, terwijl hij God wél in de steek had gelaten en toen zelf in grote moeilijkheden was gekomen. Maar toch wist hij door alles heen dat God hem niet in de steek liet.

Vertrouwen geeft kracht

Hij de Goddelijke Herder, loopt voor de schapen uit en de schapen volgen Hem. Vgl. Johannes 10:4. Bij ons is het meestal zo dat de schaapherder achteraan loopt. Maar David zag zijn Herder voor zich uit gaan. Ook die weg naar de woestijn ging de Heer met hem mee. Daar in gemeenschap met de Heer werd hij verkwikt. Dat betekent dat David levenskracht ontving om ondanks de omstandigheden verder te gaan. God gaf hem richtlijnen op zijn levenspad.

Hoe leven wij in gemeenschap met de Heer? Hoe zorgt Hij nú voor ons? Wat ervaren wij van Zijn “grazige weiden en rustige wateren”? Is Hij echt die bron waaruit wij dagelijks onze kracht putten? “Hij voert mij naar vredig water.” Is dit niet een heen wijzing naar Johannes 7:37-38 waar Jezus zegt: