Wat
gebeurt er allemaal in een kerkdienst?
Wat is een kerkdienst?
Om een kerkdienst te kunnen begrijpen moet je eerst weten wat een
kerkdienst nu eigenlijk is. Een kerkdienst zouden we kunnen omschrijven als een
ontmoeting tussen God en zijn gemeente. Tegelijkertijd
is het een ontmoeting met de gemeenteleden onderling. Kernbegrip hierbij en het
allerbelangrijkste is “communicatie”. Er vindt dus communicatie plaats over en
weer.
Die communicatie vindt plaats op een aantal manieren:
-Gebed, dankbede, smeekbede, voorbede en lofprijzing
-De preek en verkondiging
-Zang
-Bediening van de sacramenten
-Inzameling van de gaven (collecte)
-De geloofsbelijdenis
-Het uitspreken van de zegen
De inhoud van
een kerkdienst
De vorm van de dienst noemen we ook wel liturgie. De volgorde
waarin bepaalde dingen gebeuren kan in iedere kerk anders zijn. Ook zullen niet
in alle kerkdiensten alle punten aan bod komen, We zullen de kerkdienst hier
dan ook behandelen op hoofdpunten.
Binnenkomst
In veel kerken gaat de gemeente staan bij binnenkomst van de voorganger
(en meestal ook de kerkenraad) Een oudste of ouderling geeft
de voorganger een hand voordat hij zijn plaats op de preekstoel inneemt. De
kerkenraad is verantwoordelijk voor de dienst en met het geven van de hand en
het uitspreken van de woorden: “De zegen” wordt het vertrouwen in de voorganger
uitgesproken en de verantwoordelijkheid eigenlijk tijdelijk bij de voorganger
gelegd.
Votum
Het woord votum komt uit het latijn en betekent eigenlijk belofte of
toewijding. De voorganger spreekt hierbij woorden uit die we kunnen terugvinden
in het bijbelboek Psalmen.
Onze hulp is in
de naam van Heer, Die hemel en aarde gemaakt heeft.(Psalm 124:8; NBG) Die trouw houdt tot in eeuwigheid (Psalm 146:6) en nooit laat varen
het werk van Zijn handen (Psalm 138:8; NBG).
De voorganger
spreekt hiermee een soort van geloofsbelijdenis uit namens de gemeente waarin
de afhankelijkheid wordt uitgesproken van God in alles en dus ook in de
kerkdienst.
Groet
De voorganger steekt een hand op of spreidt beide handen naar de gemeente
uit en spreekt de woorden uit die o.a. staan in 1Korinthiërs 1:3. Woorden van
Paulus die vaker gebruikt worden in zijn brieven.
Genade zij u en vrede van God de Vader en van onze
Heer Jezus Christus. (1 Korinthiërs
1:3)
Deze woorden
zijn dus niet van de voorganger zelf maar komen uit het woord van God, de
bijbel. Het wil eigenlijk zeggen dat God zelf zijn gemeente tegemoet komt met
genade en vrede aan het begin van de dienst.
De tien geboden of de wet
Lang niet in alle kerken wordt dit gedaan, maar in veel kerken worden de
tien geboden voorgelezen zoals die in de bijbel staan in Exodus 20 en
Deuteronomium 5. God heeft zich bekend gemaakt met genade en vrede en nu maakt
Hij zijn wet bekend. Soms wordt ook de samenvatting van de wet gelezen zoals
Jezus die woorden sprak en die staan in Matteüs 22: 37-40 :
Hij zeide tot
hem: Gij zult de Here, uw God, liefhebben met geheel uw hart en met geheel uw
ziel en met geheel uw verstand.Dit is het grote en eerste gebod.Het tweede,
daaraan gelijk, is: Gij zult uw naaste liefhebben als uzelf. Aan deze twee
geboden hangt de ganse wet en de profeten.” (NBG)
De schriftlezing
In alle kerkdiensten worden er één of meer schriftlezingen gedaan. Dat
betekent dat er een stuk wordt voorgelezen uit de het Woord van God de bijbel. Dat is op zich een spannend moment omdat God de bijbel gebruikt om
Zichzelf te openbaren. Eigenlijk wil dit zeggen: Hij spreekt zelf en maakt
bekend Wie Hij is, we spreken dan ook over het Woord van God.
Als we in de Bijbel lezen, leren we Hem beter kennen en leren we over al
de dingen die Hij al gedaan heeft in de geschiedenis.
De preek en verkondiging
De preek is eigenlijk de uitleg van de schriftlezing die we gelezen
hebben door de dominee.
Dus wat de schrijver bedoelde met het schriftgedeelte toen hij het
opschreef. Bij de uitleg van het bijbelgedeelte maakt hij het Evangelie bekend:
de blijde boodschap van de dood en de opstanding van Jezus Christus. Door de
preek, door de voorganger heen, spreekt God tot ons en dat noemen we de
verkondiging. De dominee mag dan namens God de gemeente vertroosten,
terechtwijzen en bemoedigen.
Het gebed
Bidden is praten met God. Dat kan tijdens de dienst gebeuren door middel
van stil gebed, iedereen bidt in stilte voor zichzelf tot God, door middel van
een gebed dat de voorganger uitspreekt namens de gemeente of door middel van
een gezamenlijk gebed, vaak gedaan aan het einde van het gebed dat de
voorganger uitspreekt. Dan wordt hardop door alle aanwezigen het “Onze Vader”
gebeden zoals dat staat in Matteüs 6: 5 -15 :
Onze Vader die in de hemelen zijt, uw naam worde geheiligd;
Uw Koninkrijk kome;
Uw wil geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde.
Geef ons heden ons dagelijks brood;
en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren;
en leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze.
Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid tot in
eeuwigheid.
Amen.
In het gebed kunnen we dan verschillende dingen doen.
- God danken voor alle goede dingen die Hij ons geeft (dankbede)
- God loven prijzen, omdat Hij goed voor ons is (lofprijzing)
- Bidden voor de nood van de wereld en voor ons zelf en voor vergeving en
genade voor de
zonden die wij gedaan hebben (smeekbede)
- Bidden voor gemeenteleden die daarom gevraagd hebben of die bijvoorbeeld
ernstig ziek
zijn. (voorbede)
Het zingen
In alle kerkdiensten worden liederen gezongen. Dit kunnen psalmen,
gezangen en opwekkingsliederen zijn. De liederen staan als bijlage achter in de
bijbel of in het liedboek, in een opwekkingsbundel of staan op een liturgie
afgedrukt. In veel gemeenten wordt tegenwoordig gebruik gemaakt van een beamer
waardoor we de liederen kunnen lezen op een scherm. Augustinus, een kerkvader
uit de eerste eeuwen van (354-430) zei ooit: “Zingen is twee keer bidden”
Hij bedoelde daarmee dat je er met lichaam en ziel aan mee doet. Door het
zingen hebben we contact met God en met elkaar. De zang wordt vaak begeleid op
een kerkorgel, maar tegenwoordig ook vaak met andere instrumenten en/of met een
praiseband.
De collecte of de inzameling van de gaven
Tijdens de kerkdienst wordt er geld ingezameld om elkaar en anderen te
helpen. Het betekent echter meer. Het laat zien dat een kerkdienst gevolgen
heeft in het gewone leven. We leren dat, wanneer wij bij God mogen horen, ons
leven niet meer van ons zelf is. Dat heeft ook gevolgen voor de besteding van
ons geld. Dat behoort God toe, want alles wat wij hebben, hebben wij van Hem
gekregen. Met het geven van geld helpen wij elkaar en de wereld om ons heen,
omdat God die wereld op het oog heeft. Wanneer de gemeente anderen helpt, is zij
een teken van het goede, dat God voor mensen in petto heeft.
De sacramenten
In sommige kerkdiensten zullen sacramenten bediend worden. Zo kunnen
volwassen mensen en kinderen gedoopt worden (door besprenkeling met water of
door onderdompeling in een doop bassin) en kan het Heilig Avondmaal of in Rooms
Katholieke kerken, de eucharistie, gehouden worden. Voor uitleg hierover kunt u klikken naar de
begrippenlijst.
De geloofsbelijdenis
Soms zal de geloofsbelijdenis uitgesproken worden of door de gemeente
hardop opgezegd of gezongen. De geloofsbelijdenis is een samenvatting van wat
christenen eigenlijk geloven. Deze luidt:
Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van de hemel en de aarde.
En in Jezus Christus, Zijn eniggeboren Zoon, onze Heer;
Die ontvangen is van de Heiligen Geest, geboren uit de maagd Maria;
Die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en
begraven, nedergedaald ter helle;
ten derden dage wederom opgestaan van de doden;
opgevaren ten hemel, zittende ter rechterhand Gods de almachtige Vaders;
vanwaar Hij komen zal om te oordelen de levenden en de doden.
Ik geloof in de Heilige Geest. Ik geloof een heilige, algemene,
Christelijke Kerk, de gemeenschap der heiligen;
vergeving van de zonden; de wederopstanding van het vlees;
en een eeuwig leven.”
Vaak wordt dit gevolgd door het woord Amen, dat betekent; het zal waar
en zeker zijn.
De zegen
Aan het einde van dienst mag de voorganger de zegen meegeven aan de
gemeente. Dat betekent dat je er nooit uitkomt zoals je de kerk in ging. De
voorganger spreekt meestal de woorden uit: "Ga nu heen in vrede, verheft
uw harten tot God en ontvangt zijn zegen." Het geeft je even de tijd om je
voor te bereiden op het ontvangen van de zegen en iedereen gaat hierbij staan.
Hierin wordt duidelijk dat de dienst voor God niet alleen in een kerkdienst
gebeurt maar ook in het dagelijks leven verder gaat. Wij worden de wereld
ingestuurd, wij hebben het evangelie gehoord om er dan ook door de week naar te
leven en het evangelie door te geven.
Als de zegen wordt uitgesproken spreidt de voorganger zijn beide handen
uit over de gemeente. De zegen bestaat uit woorden die rechtstreeks uit de
bijbel komen en staan in 2Korinthiërs 13:12-13
De genade van
onze Heer Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap van de Heilige
Geest zij met u allen. Amen." (NBG)
Hiermee wordt ons beloofd, dat als wij hierna naar huis gaan en het
leven van alledag weer oppakken, God met ons mee zal gaan met Zijn liefde.
De kerk uitgaan
In veel gemeenten geeft de voorganger weer een hand aan de ouderling of
oudste. De verantwoordelijkheid voor de gemeente ligt dan weer bij de
kerkenraad. Vaak is er koffie na de dienst om elkaar te ontmoeten.
Bron : http://www.kerkzoeker.nl/watgebeurterineenkerkdienst.htm
