hoofdmenu | Zoek op Categorie | Zoek op Trefwoord | Nieuw | Zoeken | Bijbel
Inleiding
Popmuzikanten zijn natuurlijk net gewone mensen. Hun levens spelen zich wat meer af in de openbaarheid, hun heengaan wordt vaak in kleine kring betreurd. Sla er maar de jaargangen van de rubriek Postuum in dit blad op na: een hele stoet bekende en minder bekende grootheden vertrekt met tamelijk stille trom. Soms krijgt de dood van een artiest een berichtje in de krant, heel soms staat de wereld op zijn kop. Michael Jackson (50) zag geen kans er stiekem tussenuit te knijpen, al had hij het zelf waarschijnlijk graag gewild. Je kon je verbazen over de heftigheid van de reacties, maar de band tussen fans en hun idool is vaak erg sterk. Zijn dood was natuurlijk een groot verlies voor de popmuziek – al had de King Of Pop zijn hitfabriek al jaren eerder gesloten.
DramatiekHet problematische leven van Michael Jackson leent zich bij uitstek voor drama. Net zoals dat van die andere King, wiens huis en graf in Memphis trekpleisters zijn geworden. Er zijn trouwens nog altijd mensen die beweren dat Elvis Presley (42) niet dood is. En honderden, zo niet duizenden mannen hijsen zich met enige regelmaat in een ongemakkelijk ogend glitterpak om in een soort bezweringsritueel de geest van de zanger levend te houden. Neverland zal nooit een Graceland worden. Na maanden van overleg werd besloten Michael Jacksons lichaam in een mausoleum te plaatsen op begraafplaats Forest Lawn in Los Angeles. Toegewijden zullen daar tot in lengte van dagen de Moonwalk uitvoeren.
Het roept sterke emoties op wanneer mensen jong sterven. Ouders zouden nooit hun kinderen moeten begraven, maar in de historie van de popmuziek is dat met enige regelmaat gebeurd. Popmuziek is – was – nu eenmaal de muziek van, voor en door de jeugd. Sommige jonge muzikanten overleden bij de uitoefening van hun vak door de domme pech van een vliegtuigongeluk, zoals Buddy Holly (22), Otis Redding (26) en Jim Croce (30). Soulzangeres Tammi Terrell (24) zeeg op het podium ineen in de armen van Marvin Gaye en overleed aan een hersentumor.
ZelfmoordOpmerkelijk veel popartiesten slaan de hand aan zichzelf: Nick Drake (26), Elliott Smith (34) en Vic Chesnutt (45) tweede kerstdag vorig jaar en onlangs nog Sparklehorse-voorman Mark Linkous (47). Ieder heeft zijn eigen verhaal, maar zelfmoord blijft hard aankomen. We proberen het te doorgronden. Via boeken, zoals de fraaie bundel Zwanenzangen (2006) van de NRC-scribenten Bernard Hulsman en Pieter Steinz. Via speelfilms. Control (2007) van Anton Corbijn gaat over het korte leven van zijn idool Ian Curtis (23). Last Days (2005) van Gus van Sant is een bijzonder intrigerende invulling van de laatste levensdagen van Kurt Cobain (27). Zijn zelfmoord wordt overigens door velen ontkend. Cobain zou zijn vermoord, een versie van de waarheid die het verlies mogelijk wat draaglijker maakt.
Overigens zijn de omstandigheden rond een verscheiden ook niet altijd duidelijk. Is ex-Rolling Stone Brian Jones (27) in 1969 aan zijn eind gekomen door een combinatie van verdriet – hij was net uit de band gezet –, drugs en zwemwater? Of is hij vermoord door de aannemer met wie hij een zakelijk geschil had?Ook de verdrinkingsdood van Jeff Buckley (30), die na een dag in de studio nog even ging zwemmen in een zijtak van de Mississippi, is nooit helemaal opgehelderd. Een ongeluk, of misschien toch zelfmoord? Opmerkelijk is dat vader Tim Buckley (28), een van de grootste talenten uit de jaren zestig, eveneens tragisch en jong aan zijn einde kwam. Hij overleed aan een overdosis drugs.
RoekeloosheidDrugs en drank hebben altijd als een zwaard van Damocles boven de popmuziek gehangen. Janis Joplin (27), Jimi Hendrix (27) en Hank Williams (29) zijn prominente vroege slachtoffers van zo’n riskante levensstijl. Een onregelmatig leven in combinatie met constante prestatiedruk en verleidingen. Keith Richards, schreven veel journalisten in de jaren zeventig, zou het eerstvolgende slachtoffer van de rock ’n’ roll zijn. Lou Reed werd vaak in één adem genoemd met Richards en David Bowie wilde graag worden genoemd. Hij modelleerde zijn diverse alter ego’s – Ziggy Stardust, Aladdin Sane en Thin White Duke – nadrukkelijk naar die rock ’n’ roll-iconen. Die gevaarlijke imago’s hadden een zekere aantrekkingskracht, dat zal geen langdurige fan ontkennen.Het leven op de rand heeft soms ook te maken met het romantische idee van de poète maudit, het onbegrepen genie dat zich in de gewone wereld niet thuis voelt, in navolging van de getroubleerde Franse dichter Arthur Rimbaud (37). Het is niet moeilijk in Jim Morrison zo’n gekwelde dichter te zien. Hij las Rimbaud. Mogelijk heeft hij zijn eind in Parijs gezocht.
LevenspijnIt’s better to burn out than to fade away, schreef Kurt Cobain in zijn afscheidsbrief. Hij citeerde Neil Young uit Hey Hey, My My (Into the Black). Young, een man die alle psychedelische en andere desillusies overleefde, was geschokt. Hij eerde Cobain met Sleeps With Angels (1994). Het was niet de eerste keer dat hij een album maakte voor een overleden muzikant. Tonight’s The Night (1975) kwam na het overlijden – beiden aan een overdosis – van Crazy Horse-gitarist Danny Whitten (29) en roadie Bruce Berry (30).Gram Parsons (26) is nog zo’n briljante jongeling die te vroeg opbrandde in een mix van tequila, drugs en levenspijn. Op zoek naar de synthese tussen psychedelische rock en country ’n’ western, wat in de jaren zestig neerkwam op een haast onmogelijk huwelijk tussen hippies en rednecks, viel hij tussen wal en schip. Maar hij liet ons de countryrock na en een bizar verhaal rond zijn dood: zijn roadmanager Phil Kaufman ontvoerde zijn lijk teneinde het te verbranden in de Mojave-woestijn.De ultieme poète maudit Townes Van Zandt (52), de geniale eenling die alle schepen altijd weer achter zich verbrandde, wachtend op Nothin’, is dan weer tamelijk rustig ingeslapen. Hij overleed aan een hartaanval op een moment dat zijn leven in rustiger vaarwater gekomen leek onder de hoede van zijn laatste vrouw. Wat dat betreft bracht zijn tovenaarsleerling Blaze Foley (39) het er slechter vanaf. Dakloos, meestal dronken, maar bij velen geliefd, werd hij doodgeschoten terwijl hij een vriend wilde beschermen.
De een zijn dood is de ander zijn brood
De dood kan in het voordeel van de popster werken. John Lennon zei al: “De dood is de beste publiciteitsagent.” Michael Jackson veranderde van verbleekte glorie in de heetste artiest van 2009, met wederom gigantische verkoopsuccessen en zelfs een filmhit. De specials van muziekbladen lagen eerder in de kiosk dan het lijk in zijn graf. Ramses Shaffy (76) – niet per se een popster trouwens – prijkte met liefst drie nummers in de bovenste regionen van de Top 2000 van afgelopen jaar. Zonder nu meteen het woord lijkenpikkerij in de mond te nemen: de dood komt niet iedereen ongelegen.Lennon (40) zelf had de dood niet nodig als marketinginstrument. Hij werd doodgeschoten door een gestoorde fan. Beroemd zijn brengt risico’s mee. Collega-Beatle George Harrison (58) overleefde ternauwernood een steekpartij. Paul McCartney is gelukkig nog onder ons, al is hij wel eens doodverklaard in sterke geruchten, die zich losjes baseerden op aanwijzingen op vooral de platenhoes van Abbey Road. Zo was McCartney de enige Beatle die met blote voeten over het beroemde zebrapad liep – een Indiase verwijzing naar de dood. Het nummerbord van de verderop geparkeerde kever (Beetle) kon worden opgevat als een in memoriam; LMW 28 IF – een levende McCartney zou 28 zijn geweest als hij nog leefde. Redeneringen uit het ongerijmde die zullen zijn voortgekomen uit de onuitroeibare lust tot complotdenken: McCartney zou zijn vervangen door een dubbelganger. Maar misschien had het toch ook wel te maken hadden met angstverwerking – zoals een homeopaat mensen een beetje ziek maakt om het afweermechanisme op gang te helpen.
VergrijzingTegenover de angst voor de dood staat de angst voor het leven. Naarmate popmuzikanten ouder worden, dient zich een nieuw dilemma aan. In de jaren zestig kon niemand het zich voorstellen, iemand van dertig op het poppodium. Tegenwoordig zijn de vaandeldragers van de popmuziek de pensioengerechtigde leeftijd gepasseerd. Hoe word je waardig oud als popmuzikant?In de zomer van 2001 schokte Herman Brood (54) met zijn doodsprong vanaf het Apollo Hotel. Brood zag geen heil meer in een verder leven – het slachtoffer van zijn eigen rock ’n’ roll-imago. Brood wilde niet terechtkomen in het nostalgiecircuit, waarin veel oude popmuzikanten uiteindelijk verzeilen. Ze mogen dan liefdevol worden opgevangen door hun fans, die zelf ook kampen met een leesbril en stramme ledematen, het is toch een zwaktebod. Nostalgie viert tegenwoordig dan wel hoogtij, als popmuzikant wil je toch zo lang mogelijk actueel blijven.De uitweg lijkt Johnny Cash (71) te hebben gewezen. Als rebel van de countrymuziek was hij als het ware voorbestemd als muzikant op leeftijd op dood spoor te belanden. Zijn vluchtroute naar urgentie bleek de indrukwekkende, aan de hand van producer Rick Rubin gemaakte songcyclus American Recordings (1994-2006). Ze ontdeden de muziek van alle pretenties en kwamen tot een doorleefdheid waarvan een jonge muzikant alleen kan dromen. The Man In Black won er veel nieuwe fans mee. Hij stierf van ouderdom en een gebroken hart, een paar maanden na zijn vrouw June Carter.Neil Diamond en Kris Kristoffersen – op het moment van schrijven leven ze gelukkig nog – traden in Cash’ voetsporen met respectievelijk 12 Songs (2005) en This Old Road (2006) en Closer To The Bone (2009). De oudere popmuzikant heeft wel degelijk muzikaal bestaansrecht.Kris Kristofferson is 74. Neil Diamond 69. Still going strong zijn ook Bob Dylan (69), Sir Paul (68), Sir Mick (66) en maatje Keith Richards (66). Pete Seeger is dit jaar 91 geworden. Maar het valt niet te ontkennen dat de vergrijzing keihard heeft toegeslagen in de popmuziek. Binnen nu en tien jaar zullen veel pioniers en grote namen ons ontvallen. Het is niet anders: popmuzikanten zijn net mensen. We kunnen er maar beter op voorbereid zijn, want wennen doet de dood nooit.
Bron : http://bladen-co.nl/popmuziek-en-de-dood
Popartiesten die overleden op 27-jarige leeftijd (de Club van 27)
Brian Jones (1942-1969), gitarist en één van de oprichters van The Rolling Stones. Verdronk op 3 juli 1969 in zijn zwembad in Hartfield (Engeland).
Jimi Hendrix (1942-1970), rockgitarist. Op 18 september 1970 dood aangetroffen in een hotelbed in Londen. Hij was gestikt in zijn eigen braaksel.
Janis Joplin (1943-1970), blueszangeres. Overleed op 4 oktober 1970 op een hotelkamer in Los Angeles ,vermoedelijk als gevolg van een overdosis heroïne.
Jim Morrison (1943-1971), zanger van de rockband The Doors. Overleed op 3 juli 1971 in Parijs door hartfalen.
Kurt Cobain (1967-1994), zanger en gitarist van de grungeband Nirvana. Pleegde op 5 april 1994 zelfmoord in Seattle, hoewel sommigen volhouden dat het moord was.
Amy Winehouse (1983-2011), jazz- en soulzangeres. Overleed op 23 juli 2011 in haar appartement in Londen. De doodsoorzaak is onbekend, maar kan te maken hebben met haar overdadig drank- en drugsgebruik.
Bron: Haarlems Dagblad, 25 juli 2011
Bij wie is ach, bij wie is wee? Bij wie is geruzie? Bij wie geklaag? Bij wie zijn er wonden zonder oorzaak? Bij wie wazige ogen? Bij hen die lang doorgaan bij de wijn, bij hen die komen om gemengde drank te proeven. Kijk niet naar de wijn, wanneer hij rood kleurt, als hij fonkelt in de beker, al glijdt hij gemakkelijk naar binnen. Uiteindelijk bijt hij als een slang, spuwt hij gif als een adder. Je ogen zullen naar vreemde vrouwen kijken, en je hart zal verderfelijke dingen spreken. e zult zijn als iemand die ligt te slapen in het hart van de zee, en als iemand die in de top van de mast ligt te slapen. Men heeft mij geslagen, ik ben niet ziek geworden, men heeft op mij ingebeukt, maar ik heb het niet gevoeld. Wanneer zal ik ontwaken? Ik ga weer op zoek naar wijn. (HSV-vertaling)
Wie roept altijd ach en wee, wie maakt altijd ruzie? Wie heeft altijd wat te klagen, wie raakt altijd nodeloos gewond? Wie heeft altijd troebele ogen? Een dronkaard, die tot in de vroege morgen drinkt, die blijft proeven van de wijn. Laat je niet verleiden door de glans van wijn, wanneer hij fonkelt in de beker. Hij glijdt zo makkelijk over de tong, maar later bijt hij als een slang, spuit hij gif als een adder. Dan zie je vreemde dingen en begin je wartaal uit te slaan. Je voelt je heen en weer geslingerd door de golven, alsof je vastzit boven in het want. ‘Ik ben geslagen, maar heb niets gevoeld, ik ben afgerost, maar heb niets gemerkt. Laat ik maar eens opstaan, eerst een beker wijn.’ (NBV-vertaling)
Wees niet al te goddeloos en wees niet al te dwaas. Waarom zou u sterven vóór uw tijd? (HSV-vertaling)
Ook in het kader van overmatig drankgebruik waarschuwt God ons om niet al te goddeloos en al te dwaas te leven. Daarmee roepen wij Gods toorn op ons af. Vaak wordt er gezegd: Geniet van het leven het duurt maar even, of pluk de dag want we leven maar één keer. Ook in Israël waren mensen die zeiden: Laten wij eten en drinken want morgen sterven wij. Deze woorden heeft de Heere hen zo kwalijk genomen, dat Hij hen deze zonde niet vergeven wou. Wees dus voorzichtig en ga niet te ver in uw dwaasheid.
Wee hun die een held zijn in wijn drinken en dappere mannen in het mengen van sterkedrank. (HSV-vertaling)
Vele mannen verkeren in de waan dat ze flinke kerels zijn omdat ze veel drinken. De bijbel leert ons: de sterke mannen zijn zij die nuchter blijven.
Bijbeltekst toevoegen
Terug
Versie december 2009