Iedere leeftijd heeft zijn eigen vragen
Iedere leeftijd, misschien wel elke periode van tien jaar, heeft z'n eigen vragen. Als we die vragen kennen, kunnen we fijngevoeliger met mensen omgaan en zullen we beter begrijpen hoe we zelf een bredere kijk op de wereld kunnen krijgen. Naarmate de vragen veranderen, verandert ook de inhoud (en misschien wel de vorm) van onze geestelijke interesses. De vragen bepalen vaak onze benadering van de Bijbel, als we op zoek zijn naar geestelijk voedsel. Ze worden een gids als we boeken kopen. De vragen bepalen hoe we met het geestelijk leven omgaan. Dus als iemands geestelijk leven is blijven steken bij vragen die hij rond zijn twintigste stelde, en hij is nu 50, dan zal zijn geestelijk leven niet veel meer voorstellen.
Levensvragen veranderen om de tien jaar
Iedere tien jaar, terwijl de vragen veranderen, ontleent de bijbellezer nieuwe inzichten aan de vertrouwde bijbelgedeelten. De gebedsthema's veranderen. De gevaren en verzoekingen op de geestelijke pelgrimsreis veranderen ook. En in elke volgende tien jaar van ons leven worden we geconfronteerd met beslissingen die tot een diepere toewijding kunnen leiden. Als we dus de vragen kennen die in elke nieuwe periode van tien jaar op ons afkomen, kan dat ons helpen om denkers te worden met een brede kijk op het leven. Wat weten we vaak weinig van de andere generaties en hoe belangrijk is het te begrijpen welke vragen iemands kijk op de wereld bepalen. Dit is de weg naar veerkracht: weten wat er voor je ligt, wat ons waarschijnlijk te wachten staat, waar de mogelijkheden en hindernissen liggen.
Levensvragen van twintigers
Twintigers, die net de volwassenheid zijn ingestapt, zijn vooral bezig met hun identiteit:
- Wat voor man of vrouw zal ik worden?
- Waarin verschil ik van mijn vader of moeder?
- Waar kan ik vrienden vinden die me accepteren zoals ik ben en mij het familiegevoel kunnen geven dat ik nodig heb (en misschien wel nooit gekend heb).
- Kan ik liefde geven en kan iemand mij liefhebben?
Deze vragen hebben natuurlijk te maken met relaties en er is vaak sprake van verwarring bij deze groep van twintigers, totdat die vragen werden beantwoord. Ze zijn bang voor afwijzing, eenzaamheid en het gevoel er niet bij te horen. Geen wonder dat er zoveel wisselingen binnen deze groep plaatsvinden. Van de ene groep of vriend naar de andere. Iedereen heeft een plekje nodig en mensen waar hij bij hoort.
Twintigers vragen zich af:
- Wat ga ik met mijn leven doen?
- Wat wil ik eigenlijk terugkrijgen voor al mijn inspanningen?
Veel twintigers zijn van mening dat materiële welvaart niet hun diepste drijfveer is, maar dat hun voorkeur uit gaat naar werk met inhoud. Ze wilden het gevoel hebben dat ze met iets wezenlijks bezig waren. Onderwijs, maatschappelijk werk en arbeid in de non-profit sector waren belangrijke mogelijkheden. Natuurlijk waren er ook heel wat mensen die zeiden dat ze blij waren een baan te hebben, een fatsoenlijke baan, als basis voor enige zekerheid en vreugde in het leven.
Twintigers krijgen in de gaten dat ze zich niet meer onverantwoordelijk of asociaal kunnen gedragen. Leefpatronen, gewoonten en persoonlijke grillen moeten worden aangepast, wil je het een beetje redden in het leven. Dus komt de vraag naar voren: Op welke gebieden in mijn leven heb ik correctie nodig? Het is ook niet verwonderlijk dat twintigers worstelen met de vraag: Wie of welke overtuiging mag mijn leven gaan bepalen? Dit is misschien wel de oervraag voor iedere leeftijdscategorie, maar die vraag wordt heel belangrijk als je tot het besef komt dat het leven niet langer een spelletje is, zoals in je tienerjaren. Nu is het menens. We moeten een samenhangend principe vinden om de puzzelstukjes van het leven in de juiste positie te brengen. Wie de Bijbel in z'n hart gesloten heeft, gelooft dat het niet zozeer om een principe gaat, maar om een persoon: Jezus Christus: zijn reddende kracht, zijn roeping en zijn onderwijs.
Levensvragen van dertigers
Wat gebeurt er wanneer twintigers dertigers worden? Dan verschuiven de uitgangspunten en de vragen. De lange-termijn-verantwoordelijkheden beginnen zich op te stapelen en je moet wat van je persoonlijke vrijheid inleveren in ruil voor meer serieuze vriendschappen en verplichtingen.
Aangezien de tijd gewoonlijk niet meegroeit met je verplichtingen, komen dertigers voor de vraag te staan:
- Hoe stel ik de juiste prioriteiten bij alle eisen die aan mij gesteld worden?
- Er is een man of vrouw die om liefde en genegenheid vraagt, kinderen die eindeloos veel aandacht opeisen en een baan die energie slurpt.
- Het huis moet worden onderhouden.
- Er moeten rekeningen worden betaald.
- Er zijn verplichtingen aan allerlei organisaties.
Plotseling moet je de ja's en nee's in balans zien te brengen, en dat zijn vaak geen gemakkelijke beslissingen. De carričremogelijkheden leken eenvoudiger en duidelijker toen je in de twintig was. Maar nu, als dertiger, begin je in te zien dat er winnaars en verliezers zijn en een heleboel middenmoters, die ongemerkt in het peloton over de eindstreep gaan. De vraag doet zich voor: Hoe ver kan ik gaan om mijn idealen te verwezenlijken?
Omdat dertigers het zo druk hebben met de inrichting van hun dagelijks leven, hebben ze nauwelijks in de gaten dat hun naaste leefomgeving verandert. Jeugdvrienden (zelfs de twintigers) zijn hun eigen weg gegaan: sommigen getrouwd, anderen zijn vrijgezel gebleven, velen verhuisd naar andere streken. Dan doet zich een andere vraag voor: Met wie van de mensen die ik ken, kan ik door het leven gaan?
Als ze de dertig eenmaal gepasseerd zijn, worden veel mannen overvallen door mannelijke eenzaamheid. Ze sluiten niet meer zo gemakkelijk vriendschap met andere mannen, en die vriendschappen zijn moeilijk te vergelijken met de kameraadschap van vroeger. Oude vrienden zijn uit het zicht verdwenen en vaak hebben nieuwe kennissen en gewoonweg niet de tijd om te bouwen aan een sterke vriendschap, zoals dat vroeger het geval was.
Het geestelijk leven van de dertiger verandert ook. De geestelijke vragen zijn niet langer gericht op jeugd-idealen, maar op de dagelijkse realiteit van een leven dat best moeilijk is en waar niets voor niets is. Er is weinig tijd meer voor lange discussies met een mentor, voor jongerenretraites en -programma's, of om met vrienden rond te hangen zoals vroeger. De dagelijkse eisen laten weinig tijd over voor bespiegelingen en het opladen van de geestelijke accu.
De meeste dertigers die op zoek zijn naar de geestelijke aspecten van het leven, zullen je vertellen dat woorden als leeg, vermoeid, verward en op drift hun gedachten meer beheersen dan ze willen toegeven. En al deze vragen komen samen in de ene vraag: Hoe staat het ervoor met mijn geestelijk leven? Heb ik daar eigenlijk wel tijd voor? Het is een knagende vraag in je achterhoofd, die naar boven komt op momenten dat je het gevoel hebt tekort te schieten. Dertigers zien bij zichzelf waarschijnlijk dingen die ze overwonnen meenden te hebben. Maar wat ze afgeschud leken te hebben, is nog niet weg. En dertigers vragen zich af: Waarom ben ik geen beter mens?
Levensvragen van veertigers
Bij veertigers komen er weer andere vragen naar boven. Het leven wordt almaar ingewikkelder en met bezorgdheid moeten we vaststellen dat we ons niet langer kunnen verschuilen achter jeugdigheid en onervarenheid als excuus voor onze karakterfouten en mislukkingen. We zijn nu immers volwassen. Er wordt van ons verwacht dat we de hobbels en kwetsuren van het leven met kalme vastberadenheid onder ogen kunnen zien. Paniek en angst zijn voor jonge (en oudere?) mensen, maar als veertiger word je geacht stabiel te zijn.
Toch blijven er nog vragen over:
- Wie was ik als kind?
- En wat voor krachten uit mijn verleden hebben nog steeds invloed op mij als persoon? Als twintiger zouden we om die vragen hebben gelachen, maar nu wordt die vraag voor velen steeds dringender.
- Waarom lijken anderen het zoveel beter te doen dan ik?
- Waarom ben ik vaak teleurgesteld in mezelf en anderen?
- Waarom zie ik meer beperkingen dan mogelijkheden?
De jaren tussen de veertig en de vijftig zijn gevaarlijke en verraderlijke wateren voor velen van ons. Er gebeuren dingen waarop we niet zijn voorbereid:
- Je lichaam verandert.
- De kinderen worden steeds onafhankelijker en denken er zelfs aan het huis uit te gaan.
- Je huwelijk ondergaat een verandering om nieuwe uitdagingen het hoofd te kunnen bieden.
- Sommigen krijgen het financieel wat ruimer, terwijl anderen onder ogen moeten zien dat ze het waarschijnlijk nooit breed zullen hebben.
- Sommigen geven de strijd op en begraven hun dromen. Ze vervallen tot een defensieve levenshouding.
- Anderen verlangen terug naar hun jeugd en stellen die zo rooskleurig voor, dat ze proberen ernaar terug te keren.
- Veertigers vragen zich af waarom er nog zoveel onzekerheden in hun leven zijn.
- Anderen beginnen zich misschien voor te bereiden op een tweede leven, een tweede carričre.
- Wat kan ik doen om nog iets te betekenen voor mijn generatie?
- Wat is er voor nodig om een totaal nieuwe levensroeping te volgen en iets aan te pakken wat ik altijd al heb willen doen? Als je goed luistert, kun je het woord gevangen horen in de vragen die nu opkomen.
Een enkele verstandige veertiger probeert er drie maanden tussenuit te gaan en een Sabbatical te nemen, om tot de kale essentie van het leven terug te keren en zijn levensreis te overzien. Hij zal zijn geestelijk leven onder een vergrootglas leggen: zijn persoonlijke relaties, zijn kijk op geld en bezit. En hij zal zich afvragen of hij nog iets kan bijdragen aan het welzijn van anderen: door zijn vaardigheden en zijn bezit. Als deze beoordeling achter de rug is, heeft hij een totaal nieuwe koers uitgezet voor de tweede helft van zijn leven. Een geweldig avontuur voor moedige mensen.
Levensvragen voor vijftigers
Vijftigers staan er liever niet bij stil, maar het is een feit dat ze over de helft van hun leven heen zijn.
- Op die leeftijd ga je je afvragen hoeveel jaren je nog over hebt.
- Je hoort steeds vaker van vrienden die sterven.
- Je hoort steeds vaker van huwelijken die stuklopen.
- Je hoort steeds vaker van mensen die vervroegd met pensioen gaan.
Een tijd die stemt tot nadenken.
Vijftigers kunnen zich dus afvragen:
- Waarom gaat de tijd zo snel? Omdat die nu eenmaal zo snel gaat. Het lijkt wel of het gisteren Kerstfeest was, en morgen alweer. Zoek het maar uit!
- We kijken naar onze leeftijdsgenoten en ze zien er plotseling al zo oud uit. Wij zijn toch zeker niet zó oud geworden!
- Waarom is mijn lichaam soms zo onwillig?
- Hoe ga ik om met mislukkingen en met successen?
- Hoe kunnen we ons huwelijk nieuw leven inblazen nu de kinderen de deur uit zijn?
- Hoe ga ik om met mijn angst en twijfels?
- Zullen we genoeg geld hebben voor ons pensioen, als we te maken krijgen met gezondheidsproblemen en een economische recessie?
Mensen die nog niet met deze vragen bezig zijn, wil ik zeggen: 'Bereid je maar voor!' Deze vragen zullen, vaak zonder waarschuwing, op je afkomen en dan kun je er maar beter op voorbereid zijn. Wie zijn die jonge mensen die mijn plekje willen innemen? Het is een beangstigend moment, als je erachter komt dat jongere mensen misschien meer weten dan jij, misschien wel harder en langer willen werken dan jij en ongeduldig wachten totdat jij een plaatsje opschuift, zodat zij ook de kans krijgen om zich te bewijzen.
Levensvragen van zestigers
De zestigjarige stelt zich de vraag:
- Wanneer hou ik op met wat ik altijd gedaan heb?
- Waarom voel ik me genegeerd door een groot deel van dejongere generatie?
- Waarom lees ik de rouwadvertenties in de krant en vraag ik me af hoe deze mensen zijn gestorven en hoe ze hebben geleefd?
- De zestiger vraagt zich af welke uitdagingen er nog voor hem liggen.
- Heb ik nog genoeg tijd om de dingen te doen waarvan ik in het verleden heb gedroomd?
- Wie zal er bij mij zijn wanneer ik kom te overlijden?
- Als je getrouwd bent, krijg je te stellen met de vraag: Wie van ons zal het eerst heengaan?
- Hoe zal het zijn om afscheid te moeten nemen van iemand met wie je zoveel jaren van je leven hebt gedeeld?
- Kunnen de dingen waarin ik heb geloofd mij tot het eind houvast geven?
- Is er werkelijk leven na de dood?
- Waar heb ik spijt van?
- Wat heeft mij het meeste voldoening gegeven in al die jaren?
- Wat zal ik na mijn dood achterlaten?
Voor velen zijn dit de jaren dat twijfel en angst op stille momenten kunnen toeslaan.
Levensvragen van zeventigers en tachtigers
Na de zeventig en de tachtig lopen de ervaringen en de vragen zo'n beetje in elkaar over. Op deze leeftijd vraag je je af:
- Weten de mensen wel wie ik ooit geweest ben?
- Weten ze wel dat ik directeur ben geweest of eigenaar van een bedrijf, dat ik goed was in honkbal, op school heb lesgegeven, prachtig solo kon zingen, en er mooi uitzag?
- Doet mijn verhaal er nog wel toe?
- Over welk deel van mijn leven heb ik zelf nog iets te zeggen? Dat is de vraag die erbij komt. Sommigen mogen niet meer autorijden, anderen moeten het beheer van hun financiën aan een jonger iemand overlaten. Velen zullen in een woongemeenschap zitten waar een groot deel van hun leven wordt voorgeprogrammeerd.
- Is er nog iets waaraan ik een bijdrage kan leveren? Lang niet iedereen wil passief duimendraaien of spelletjes spelen. Het lichaam mag dan oud zijn, maar er zijn velen die nog steeds nuttig willen zijn. Lukt dat?
- Waar komen die boosheid en die irritatie vandaan?
- Is God er nog wel voor mij?
- Ben ik klaar om dood te gaan?
- En wanneer ik sterf (en hoe zal dat gebeuren?) zullen ze mij dan missen, of zal er opluchting zijn bij mijn dood?
- De hemel? Hoe is het daar?
Wanneer een veerkrachtig persoon op z'n leven terugkijkt en het vanuit een lange-termijn-perspectief overziet, zijn dit waarschijnlijk de kwesties die om een antwoord vragen. Als iemand geen antwoorden heeft, slaat de innerlijke matheid toe. Dan verdwijnt de vitaliteit.
Bron : "Breng veerkracht in je leven" van Gordon Macdonald, uitgeverij Gideon, blz. 82 t/m 91
|
